Το «τελεφερίκ – αναβατόριο» της Άνω Πόλης Μονεμβασίας

Τη δική της θέση παρουσιάζει η Δέσποινα Ευγενίδου, αρχαιολόγος, σχετικά με όσα έχουν μέχρι τώρα γραφεί σχετικά με την κατασκευή τελεφερίκ στο Κάστρο Μονεμβασίας. Με επιστολή της θέτει προβληματισμούς και ερωτηματικά για ένα έργο το οποίο χαρακτηρίζει «μεγάλο και επιβλητικό», επισημαίνοντας χαρακτηριστικά: «Η επιτυχία διατήρησης της φυσιογνωμίας του Κάστρου οφείλεται στην ισορροπία ανάμεσα στη διατήρηση του ιστορικού χαρακτήρα και στην ελεγχόμενη  ανάπτυξη υποδομών που προσελκύουν επισκέπτες από όλο τον κόσμο».

Διαβάστε παρακάτω την επιστολή της κ. Ευγενίδου:

Με συγκίνησε το κείμενο του γνωστού Μονεμβασιώτη Παναγιώτη Αλεξάκη, τόσο  για το ενδιαφέρον του  για την Άνω Πόλη της Μονεμβασίας και τα μνημεία της, όσο  και η ευαισθησία του για την συμπερίληψη των εμποδιζόμενων ατόμων. Αλλά ας μου επιτραπεί ακόμα και ως έπηλυς, αν και επισκέπτομαι  τη Μονεμβασία από το 1982, ως ιδιώτης, από το 1995 ως αρχαιολόγος και αργότερα ως κάτοικος του Δήμου, να έχω κάποιες απορίες για το έργο.

Το τελεφερίκ που θα έλυνε ένας μέρος του προβλήματος της επισκεψιμότητας των εμποδιζόμενων ατόμων στην  Άνω  Πόλη φαίνεται να είναι ένα μεγάλο και επιβλητικό έργο για το οποίο  δεν έχει παρουσιαστεί καμία μελέτη. Μία ασαφής προμελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων που τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση παρουσιάζει πολλά προβλήματα.

Το έργο, με βάση τις δημοσιευμένες πληροφορίες, καλύπτει 310  στρέμματα, και  περιλαμβάνει την ανέγερση δύο μεγάλων σταθμών εξυπηρέτησης επιβατών. Ο σταθμός της Κάτω Πόλης περιγράφεται ως κτίριο 230 τ.μ. και ύψος 12,5 μ. Και θα είναι εν μέρει υπόσκαφος με εκτεταμένους  εκβραχισμούς οι οποίοι απαγορεύονται στην περιοχή, ενώ τρεις μεγάλοι πυλώνες θα τοποθετηθούν κατά την πορεία των συρματόσχοινων του τελεφερίκ. Οι καμπίνες προβλέπονται για άτομα 15 ατόμων; δυσανάλογο νούμερο εμποδιζόμενων ατόμων και συνοδών.

Τάσης Παπαϊωάννου
https://www.efsyn.gr/ellada/koinonia/419928_i-monembasia-kindyneyei-apo-anistorites-epembaseis
και https://www.efsyn.gr/ellada/koinonia/446135_se-poioys-hrisimeyei-teleferik-poy-oramatizetai-yppo

Το κόστος  της συντήρησης και  λειτουργίας αυτού του έργου αποτελεί επίσης ένα μεγάλο ερωτηματικό για το οποίο η τοπική  αυτοδιοίκηση δεν έχει τοποθετηθεί.

Αυτές οι πληροφορίες δημιουργούν μεγάλη ανησυχία για ένα μεγάλο έργο με τεράστιες επιπτώσεις που δεν έχουν προβλεφθεί, στο βράχο, στο μνημείο, στο είδος της επιθυμητής επισκεψιμότητας, στη βιωσιμότητά του. Προτού γίνουμε μάρτυρες μίας μεγάλης και μη αντιστρέψιμης  αλλοίωσης του ιστορικού βράχου, ας παρουσιαστεί  μία μελέτη ώστε να διαλυθούν απορίες και υποψίες  σκοπιμοτήτων,  ώστε να μη διαταραχθεί  για να μην πάει χαμένος ο αγώνας τόσων αρχαιολόγων και ιδιωτών που σε συνεργασία κατάφεραν να κρατήσουν την ατμόσφαιρα της Κάτω Πόλης και το βράχο ακέραιο.  Στη δεκαετία του 60, όταν το κάστρο  βρισκόταν σε σχεδόν ερειπωμένη κατάσταση  η κατάλληλη διαχείριση με συνεργασίες και ευτυχείς συμπτώσεις, οδήγησαν σε νέες λύσεις για τη διατήρηση της ατμόσφαιρας χωρίς να χάσει τη ζωντάνια του και να γίνει ένας μεγάλος τουριστικός πόλος έλξης, πράγμα αρκετά σπάνιο για την ελληνική πραγματικότητα. Ας το διατηρήσουμε όσο καλύτερα μπορούμε και για τις επόμενες γενιές. Η επιτυχία αυτή οφείλεται στην ισορροπία ανάμεσα στη διατήρηση του ιστορικού χαρακτήρα και στην ελεγχόμενη  ανάπτυξη υποδομών που προσελκύουν επισκέπτες από όλο τον κόσμο.

Είναι αλήθεια, στη χώρα μας, η ζωή  των εμποδιζόμενων ανθρώπων είναι δύσκολη και δεν απολαμβάνουν την καλύτερη φροντίδα που τους οφείλεται. Ακόμα και ο δρόμος που οδηγεί από  τη Γέφυρα στην Πύλη της Κάτω Πόλης, με τα παρκαρισμένα αυτοκίνητα και  τα οχήματα που ανεβοκατεβαίνουν είναι πολύ επικίνδυνος τόσο  για πεζούς και για τα οχήματα. Από τον Οκτώβριο, το μικρό λεωφορείο που εκτελεί την συγκοινωνία σταματά στις  2:00 μ.μ. καθιστώντας δύσκολη για όλους την πρόσβαση στην Κάτω Πόλη,  όπου υπάρχουν πολύ σημαντικά μνημεία και καταστήματα.  Η συνεχής συγκοινωνία της Γέφυρας με την Κάτω Πόλη δεν είναι δυνατόν να σταματά τόσο νωρίς. Φαίνεται ότι το κόστος της διατήρησης της είναι απαγορευτικό όταν  η τουριστική σαιζόν δεν βρίσκεται στο αποκορύφωμά της. Πως όμως θα διευρυνθεί η τουριστική σαιζόν; Πως θα στηριχθεί οικονομικά η λειτουργία και συντήρηση του «τελεφερίκ»;

Οι Βόλτες που συνδέουν την Κάτω Πόλη με την Άνω έχουν ανάγκη από συντήρηση ώστε να  εμποδιστεί  η ολισθηρότητα και να βοηθηθούν οι επισκέπτες σ’ αυτόν τον εξαιρετικό περίπατο που οδηγεί με βιωματικό τρόπο στη διμερή  βυζαντινή πόλη που αποτελούσε ένα σύνολο. Οι βυζαντινές πόλεις-κάστρα είχαν συνήθως  αυτό τον διμερή ή τριμερή σχεδιασμό, κάτω και  άνω πόλη και  ακρόπολη.

Προβλήματα και εξειδικευμένες λύσεις και πρακτικές υπάρχουν στη διεθνή βιβλιογραφία, επίσης από το 2022 έχουν εγκριθεί οι βασικές αρχές του Master Plan για τη διαχείριση της Μονεμβασίας. Μήπως να περιμένουμε τα αποτελέσματα ώστε να μπορέσουμε να αντιληφθούμε τις ανάγκες του τόπου και να προσαρμοστεί  μέγεθος και  είδος  πιθανού αναβατορίου χωρίς να επιβαρυνθεί ο βράχος με ένα έργο δυσανάλογα μεγάλο και επιβαρυντικό για το περιβάλλον και το μνημείο;