Σπιζαετός: Ένα σπάνιο και πολύ όμορφο πτηνό

Οι έντονες ανθρώπινες δραστηριότητες έχουν εξαφανίσει πολλά μεγάλα αρπακτικά πουλιά από πολλές περιοχές της Ελλάδας και έχουν συρρικνώσει τους πληθυσμούς των υπολοίπων. Ένας από τους εναπομείναντες αετούς στη Πελοπόννησο και κατ’ επέκταση και στην προστατευόμενη περιοχή του όρους Πάρνωνα και υγροτόπου Μουστού είναι και ο σπιζαετός, ένα σπάνιο και πολύ όμορφο πτηνό. Το πρώτο συνθετικό του επιστημονικού του ονόματος (Hieraaetus) προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις ιέραξ+αετός, υποδηλώνοντας ένα πτηνό με χαρακτηριστικά ενδιάμεσα των δύο τάξεων, ενώ το δεύτερο συνθετικό (fasciatus) είναι η λατινική λέξη που σημαίνει «ραβδωτός», αναφερόμενο στο χρωματικό πρότυπο της κοιλιακής περιοχής του πτηνού.

Ο σπιζαετός είναι ένας μεσαίου-μεγάλου μεγέθους αετός με μήκος που φτάνει τα 70 εκατοστά, βάρος μέχρι και 2,5 κιλά και άνοιγμα φτερών μέχρι και 1,7 μέτρα. Το σώμα είναι δυνατό και οι φτερούγες του φαρδιές. Στα ενήλικα άτομα το χρώμα ραχιαία είναι σκούρο γκρίζο με ένα υπόλευκο «μπάλωμα» στην πλάτη μεταξύ των φτερών, ενώ κοιλιακά το σώμα και το πρόσθιο τμήμα της βάσης των φτερών είναι λευκό/υπόλευκο με λεπτές σκούρες ρίγες, ενώ τα φτερά και η ουρά είναι γκρίζα/καστανά με μια σκουρότερη λωρίδα στο μέσο των φτερών. Αναπαράγεται σε ξηρές βραχώδεις περιοχές με ανοικτές αραιή βλάστηση, αραιά δάση χαμηλών και μέσων υψομέτρων και φωλιάζει σε απότομες πλαγιές. Την τροφή του αποτελούν σχεδόν μεσαίου μεγέθους θηλαστικά, πουλιά και σπανιότερα ερπετά. Παρατηρεί από κάποιο ψηλό βράχο κρυμμένο και κυνηγά σε χαμηλό υψόμετρο χωρίς να γίνεται αντιληπτό, όμως περιπολεί και από ψηλά την επικράτειά του ή μετακινείται προς αναζήτηση τροφής. Συνδυάζει τη δύναμη ενός αετού και την ταχύτητα και ευελιξία ενός γερακιού

Ο σπιζαετός προστατεύεται επαρκώς τόσο σε εθνικό όσο και σε κοινοτικό και διεθνές επίπεδο αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υφίστανται απειλές κατά του είδους. Οι άμεσες πιέσεις πάνω στους πληθυσμούς του σχετίζονται με τη θανάτωσή του από τη λαθροθηρία, τις προσκρούσεις σε ηλεκτροφόρα καλώδια και ανεμογεννήτριες. Οι έμμεσες πιέσεις σχετίζονται με την κατανάλωση δηλητηριασμένων δολωμάτων που προορίζονται για άλλα είδη, την ενόχληση κοντά στη φωλιά του, την διάνοιξη δρόμων και την πρόσβαση σε απομακρυσμένες περιοχές, τη μείωση των θηραμάτων του, και γενικότερα με τις συνεχείς και έντονες δραστηριότητες του ανθρώπου που έχουν ως αποτέλεσμα τη συρρίκνωση και υποβάθμιση των βιοτόπων που φωλιάζει, αναπαράγεται και κυνηγά ο σπιζαετός.

Ο σπιζαετός είναι ένα σπάνιο είδος με σχετικά μικρή και ιδιαίτερα κατακερματισμένη περιοχή εξάπλωσης. Έχουν μείνει μερικές μόνο εκατοντάδες ζευγάρια στη φύση με την Ελλάδα να φιλοξενεί περίπου το 10% αυτών. Συνεπώς οι πιθανότητες για τον επισκέπτη ή τον κάτοικο της προστατευόμενης περιοχής του όρους Πάρνωνα και υγροτόπου Μουστού να συναντήσει ένα από τα πανέμορφα πτηνά είναι λίγες, εκτός και αν κινηθεί μακριά από τις πολυσύχναστες διαδρομές την κατάλληλη εποχή αυξάνοντας τις πιθανότητες συνάντησης. Και τότε η συνάντηση είναι το λιγότερο εντυπωσιακή καθώς η οπτική εντύπωση που μένει από τον γρήγορα και συνήθως σε χαμηλό υψόμετρο κινούμενο σπιζαετό είναι αυτή ενός μεγάλου άσπρου πτηνού με σκούρα φτερά.

Πηγή:Φορέας Διαχείρισης Όρους Πάρνωνα και Υγροτόπου Μουστού