Ο ρόλος της τέχνης στην αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού

Περισσότεροι από 200 συμμετέχοντες είχαν την ευκαιρία να αναλύσουν το ρόλο της τέχνης στην αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού και της βίας στα σχολεία στη Διημερίδα που διοργανώθηκε από «Το Χαμόγελο του Παιδιού» και την Πρεσβεία της Σουηδίας στις 25 και 26 Νοεμβρίου στο Μουσείο της Ακρόπολης.

Στη διάρκεια των διήμερων παρουσιάσεων, συζητήσεων και βιωματικών εργαστηρίων, ακαδημαϊκοί, εκπαιδευτικοί, σχολικοί σύμβουλοι και ψυχολόγοι από την Ελλάδα και τη Σουηδία είχαν την ευκαιρία να ανταλλάξουν καλές πρακτικές και τεχνικές αντιμετώπισης του σχολικού εκφοβισμού και της βίας στα σχολεία μέσα από τη τέχνη στην εκπαίδευση. Βασικός στόχος της Διημερίδας ήταν η ενδυνάμωση των εκπαιδευτικών, αλλά και των μαθητών στην προσπάθεια τους να διαχειριστούν περιστατικά σχολικού εκφοβισμού, η ενημέρωση για τις καλές πρακτικές που εφαρμόζονται στην Ελλάδα και στη Σουηδία και η προώθηση της τέχνης ως αποτελεσματικό εργαλείο πρόληψης.

«Το δικαίωμα να μην εκφοβίζεσαι είναι θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα η συνεργασία μας με «Το Χαμόγελο του Παιδιού» σε αυτή τη Διημερίδα συμβάλλει στην ανταλλαγή καλών πρακτικών από τη Σουηδία και την Ελλάδα. Σίγουρα, υπάρχουν ελπίδες να αντιμετωπιστούν αυτά τα φαινόμενα, αλλά χρειάζεται να λάβουμε τα κατάλληλα μέτρα και θεραπείες προσαρμοσμένες σε κάθε σχολείο και περιστατικό», σημείωσε η Πρέσβυς της Σουηδίας στην Ελλάδα, κ. Charlotte Wrangberg, στην έναρξη της εκδήλωσης.

Την εκτεταμένη δουλειά του οργανισμού «Το Χαμόγελο του Παιδιού» στην αντιμετώπιση και πρόληψη του σχολικού εκφοβισμού σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο παρουσίασε ο Πρόεδρος του ΔΣ του ελληνικού οργανισμού και του Ευρωπαϊκού Δικτύου κατά του Σχολικού Εκφοβισμού (ΕΑΝ), κ. Κώστας Γιαννόπουλος. «Είναι σημαντικό ότι αυτή η Διημερίδα φέρνει κοντά την ακαδημαϊκή κοινότητα και τους ειδικούς με τους οργανισμούς και τους ανθρώπους που μάχονται στη πρώτη γραμμή, παρέχοντας στους εκπαιδευτικούς πρόσθετα εργαλεία αντιμετώπισης αυτών των φαινομένων. Η πρωτοβουλία που κάνουμε σήμερα πραγματικότητα με τη συνεργασία της Πρεσβείας είναι το πρώτο βήμα μιας ευρύτερης συνεργασίας που προωθούμε με τη Σουηδία σε αυτά τα ζητήματα» τόνισε χαρακτηριστικά ο κ. Γιαννόπουλος.

Ο Υφυπουργός Παιδείας & Θρησκευμάτων, κ. Αλέξανδρος Δερμεντζόπουλος, χαιρέτισε τη Διημερίδα παρουσιάζοντας τις πρωτοβουλίες που έχει αναλάβει η Πολιτεία για την αντιμετώπιση του εκφοβισμού και της βίας στα ελληνικά σχολεία, ενώ αναφέρθηκε στη εξαιρετική συνεργασία του Υπουργείου με «Το Χαμόγελο του Παιδιού» και την ανάγκη περαιτέρω επέκτασης της συνεργασίας με χώρες που διαθέτουν αναπτυγμένες πολιτικές αντιμετώπισης και πρόληψης, όπως είναι η Σουηδία.

Σύμφωνα με την έρευνα που παρουσίασε ο σουηδικός οργανισμός FRIENDS, που κατέχει σημαντική εμπειρία στο πεδίο και πρόσφατα έγινε μέλος στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά του Σχολικού Εκφοβισμού (ΕΑΝ), 22 % των παιδιών στη Σουηδία έχει υποστεί παρενόχληση ή άλλες μορφές εκφοβισμού, ενώ 1 στα 5 κορίτσια στις τάξεις του γυμνασίου έχει πέσει θύμα σεξουαλικής παρενόχλησης. Σύμφωνα με την έκθεση των FRIENDS για το 2014, η πιο συχνή μορφή παρενόχλησης και εκφοβισμού στη Σουηδία περιλαμβάνει κακόβουλα σχόλια και ψυχολογική πίεση.

Η ανάγκη να αντιμετωπιστεί κάθε υπόθεση ξεχωριστά, συμπεριλαμβάνοντας στη λύση των προβλημάτων τους μαθητές, τους εκπαιδευτικούς και τους γονείς τονίστηκε στη διάρκεια της Διημερίδας, ενώ οι εκπρόσωποι του σουηδικού οργανισμού παρουσίασαν τον τρόπο που δουλεύουν στα σχολεία, στα νηπιαγωγεία και στους αθλητικούς συλλόγους στη Σουηδία για την αντιμετώπιση του εκφοβισμού και της βίας. «Ο εκφοβισμός είναι απλά το σύμπτωμα κάτι άλλου» ανέφερε χαρακτηριστικά ο Jacob Flärdh Aspegren, Διευθυντής Έρευνας και Ανάπτυξης στον οργανισμό, αναφερόμενος στην ανάγκη να αντιμετωπιστεί το κάθε φαινόμενο σε ένα ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο.

Τρέχοντα ερευνητικά προγράμματα και αξιολογήσεις εθνικών προγραμμάτων αντιμετώπισης του σχολικού εκφοβισμού στα σουηδικά σχολεία παρουσιάστηκαν από ακαδημαϊκούς από τη Σουηδία, οι οποίοι ανέλυσαν «τι λειτουργεί αποτελεσματικά για ποιον, με ποιον τρόπο και κάτω από ποιες περιστάσεις», ενώ έμφαση δόθηκε και στα μέτρα εκείνα που απαιτούνται, ώστε να εξασφαλίζεται μια ολιστική προσέγγιση των προβλημάτων και το θετικό κλίμα στα σχολεία.

Στη διάρκεια της Διημερίδας η εκπρόσωπος του Δήμου Στοκχόλμης, κ. Άννα Τσέκας, ανέλυσε πως τα σουηδικά σχολεία και οι κοινωνικές υπηρεσίες συνεργάζονται σε καθημερινή βάση για την αντιμετώπιση περιστατικών σχολικού εκφοβισμού και βίας, σύμφωνα με το νομοθετικό πλαίσιο και την πρακτική της χώρας, ώστε κάθε σχολείο να διαθέτει ένα επιχειρησιακό πλάνο καταπολέμησης τέτοιων περιστατικών.

Σύμφωνα με άλλη έρευνα για την Ελλάδα, το ποσοστό θυματοποίησης των παιδιών και των νέων στη χώρα δεν ξεπερνά το 15%, διάσταση ανάλογης έκτασης με αυτήν στην Ισπανία και στη Γαλλία. Στη διάρκεια της Διημερίδας ακαδημαϊκοί, επαγγελματίες του πεδίου και εκπρόσωποι φορέων παρουσίασαν τις ευρωπαϊκές πολιτικές καταπολέμησης του φαινομένου, τεχνικές δράματος και τέχνης που μπορούν να αποτελέσουν χρήσιμα εργαλεία για εκπαιδευτικούς στην Ελλάδα, ενώ μοιράστηκαν την εμπειρία τους σε καλές πρακτικές και προγράμματα σε ελληνικά σχολεία που υλοποιούνται με επιτυχία.

Στο πλαίσιο της εκδήλωσης έλαβαν χώρα δυναμικά βιωματικά εργαστήρια που απευθύνθηκαν κυρίως σε εκπαιδευτικούς και σχολικούς συμβούλους και εστίασαν στο σοβαρό ζήτημα της σεξουαλικής παρενόχλησης και στη δυναμική που προσφέρουν τεχνικές θεάτρου και δράματος στην εκπαίδευση, ως χρήσιμα εργαλεία στα χέρια της εκπαιδευτικής κοινότητας. Οι τεχνικές των βιωματικών εργαστηρίων στηρίχτηκαν στην ψυχοθεραπεία, αλλά και σε άλλες τεχνικές, όπως είναι η χρήση ρόλων, η έκφραση συναισθημάτων και η θεραπεία μέσω του δράματος. Βασικός στόχος των βιωματικών εργαστηρίων ήταν η ενδυνάμωση των εκπαιδευτικών και των επαγγελματιών που χειρίζονται περιστατικά σχολικού εκφοβισμού σε καθημερινή βάση.

Στη διάρκεια της εκδήλωσης προβλήθηκε το Ντοκιμαντέρ «Ημερολόγια Εκφοβισμού» που δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του κοινοτικά χρηματοδοτούμενου έργου «Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά του Σχολικού Εκφοβισμού (ΕΑΝ)» και  υλοποιήθηκε υπό το συντονισμό του οργανισμού «Το Χαμόγελο του Παιδιού». Ο Άθως Δανέλης παρουσίασε την παράσταση του Θεάτρου Σκιών «Ο Καραγκιόζης μαθητής…», ενώ ο καλλιτεχνικός οργανισμός «Κοχύλι» παρουσίασε το θεατρικό έργο «Γδαρμένος» του Mats Kjelbye σε σκηνοθεσία του Στρατή Πανούριου. Το έργο εστιάζει στη βία μεταξύ των ανηλίκων και έχει παρουσιαστεί μέχρι σήμερα σε περισσότερα από 10.000 παιδιά, εκπαιδευτικούς και γονείς στην Ελλάδα και στην Κύπρο.

Το 2013 «Το Χαμόγελο του Παιδιού» πραγματοποίησε διαδραστικές παρεμβάσεις σε 10.720 παιδιά, ενώ οι κοινωνικοί λειτουργοί και ψυχολόγοι του οργανισμού επισκέφτηκαν 378 σχολεία σε όλη την Ελλάδα, ευαισθητοποιώντας και ενημερώνοντας τους μαθητές, τους εκπαιδευτικούς και τους γονείς σε ζητήματα όπως είναι ο σχολικός εκφοβισμός. Η Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή για παιδιά SOS 1056, το κουκλοθέατρο, το θέατρο Σκιών, το κινητό εργαστήριο Ενημέρωσης, Εκπαίδευσης και Τεχνολογίας «Οδυσσέας», η διαδραστική πλατφόρμα YouLearn και η συμβουλευτική υποστήριξη είναι κάποια τα εργαλεία που χρησιμοποιεί ο ελληνικός οργανισμός στη διαχείριση και πρόληψη του σχολικού εκφοβισμού.

Για περισσότερες πληροφορίες για τις παρουσιάσεις των Ελλήνων εισηγητών μπορείτε να επικοινωνείτε με «Το Χαμόγελο του Παιδιού» και τον κ. Στέφανο Αλεβίζο και κ. Παύλο Σαλίχο ηλεκτρονικά στο school@hamogelo.gr ή τηλεφωνικά στο (30) 210 33 06 140.

Για περισσότερες πληροφορίες για τις παρουσιάσεις των Σουηδών εισηγητών και πληροφορίες για σουηδικά παραδείγματα μπορείτε να επικοινωνείτε με την κ. Σοφία Κεραμίδα στην Πρεσβεία της Σουηδίας ηλεκτρονικά στο sofia.keramida@gov.se ή τηλεφωνικά στο (30) 210 72 66 110.