Αναδρομή στην ιστορία της ιατρικής

Φρόντιζαν τη διατροφή και το σώμα τους στην αρχαία Ελλάδα; Πώς αντιμετώπιζαν το ζήτημα της δημόσιας υγείας; Τι έκανε ένας αθλητής εάν τραυματιζόταν 2.500 χρόνια πριν; Η νέα μεγάλη αρχαιολογική έκθεση του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης – και ταυτόχρονα το δεύτερο μέρος του αφιερώματος στον Έρωτα, την Υγεία και τον Θάνατο – εστιάζει στη νόσο και τη θεραπεία, αγγίζοντας όμως πρακτικές που φτάνουν μέχρι τις μέρες μας.

Η έκθεση, η οποία ανοίγει για το κοινό σήμερα, Τετάρτη 19 Νοεμβρίου, θα προσφέρει μια επισκόπηση της εξέλιξης των αρχαίων θεραπευτικών πρακτικών, εξετάζοντας τη μετάβαση από την μαγικο – θρησκευτική θεραπεία στην ορθολογική, επιστημονική, ιατρική, καλύπτοντας το χρονικό διάστημα περίπου από το 1200 π.Χ. έως τον 3ο αιώνα μ.Χ. Περιλαμβάνει σχεδόν 300 αρχαία αντικείμενα από 41 Μουσεία της Ελλάδας και του εξωτερικού και θα διαρθρώνεται σε τρεις ενότητες: Υγεία, Νόσος, Θεραπεία.

Η πρώτη ενότητα εστιάζει στην υγεία και την ατομική και δημόσια υγιεινή, παρουσιάζοντας μεταξύ άλλων αγγεία με αθλητές που πλένονται, στλεγγίδες, πήλινα στελέχη από τον πεισιστράτειο υδρευτικό αγωγό της Αθήνας. Η δεύτερη ενότητα αφορά τη νόσο κι εξετάζει τους παράγοντες που διαταράσσουν την ισορροπία του οργανισμού και οδηγούν σε ασθένειες σωματικές, ψυχικές αλλά και συλλογικές, όπως επιδημίες.

Τέλος, στην ενότητα «Θεραπεία», η οποία ξεκινά από τα ομηρικά έπη και τις αναφορές τους στην αντιμετώπιση των πολεμικών τραυμάτων, παρουσιάζονται δύο πήλινες πινακίδες της Γραμμικής Β΄ με καταγεγραμμένες τις έννοιες ιητήρ (γιατρός ) και φάρμακο. «Χρονολογείται 3.300 χρόνια νωρίτερα, στον 13ο αιώνα π.Χ..

Καθένα όμως από τα εκθέματα είναι από μόνο του θησαυρός. Για παράδειγμα, ο λεγόμενος μαύρο­ Ασκληπιός, ένα έργο από βασάλτη­ που ανακαλύφθηκε το 1725 στο Λάτιο και δεν έχει μετακινηθεί ποτέ από τα Musei Capitolini.

Στην ενότητα «Θεραπεία» προσεγγίζεται η θεουργική ιατρική ενώ μέσα από αγαλμάτια, αναθήματα και ανάγλυφα το κοινό μπορεί να πληροφορηθεί για τα περίφημα Ασκληπιεία, όπου συνέρρεαν οι ασθενείς αναζητώντας μια θαυματουργή θεραπεία με τη μέθοδο της «εγκοιμήσεως», προτού καταλήξουμε στην επιστημονική ιατρική, της οποίας η άσκηση τεκμηριώνεται μέσα από παραστάσεις αγγείων και ανάγλυφων αλλά και με εκθέματα όπως ιατρικά εργαλεία, δοχεία που περιείχαν φυτικά φάρμακα κ.ά..

Σημάδια θεϊκής οργής και δυσαρέσκειας

Οι πρωιμότερες γραπτές μαρτυρίες που αφορούν στην ελληνική θεραπευτική προέρχονται από τα Ομηρικά έπη, από τα οποία προκύπτει ότι οι ασθένειες θεωρούνταν σημάδια θεϊκής οργής και δυσαρέσκειας. Για τον εξευμενισμό των θεών οι άνθρωποι κατέφευγαν σε προσευχές, καθαρμούς και θυσίες.

Ωστόσο, ήδη από τα τέλη του 6ου αι. π.Χ., η φιλοσοφία άρχισε να ασκεί μια ιδιαίτερη επιρροή στην εξέλιξη της ιατρικής. Οι αρχαίοι Έλληνες ήταν οι πρώτοι που απήλλαξαν την ιατρική από μαγικά και θρησκευτικά στοιχεία αντιλαμβανόμενοι ότι η διατήρηση της υγείας και η καταπολέμηση της ασθένειας εξαρτώνται από φυσικά αίτια.
Την έκθεση – η οποία συνδιοργανώνεται από το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης και το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού – επιμελήθηκαν ο διευθυντής του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, Καθηγητής Νίκος Σταμπολίδης, και ο επιμελητής αρχαιοτήτων του Μουσείου Γιώργος Τασούλας.

Πληροφορίες

Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης , Νεοφύτου Δούκα 4 Κολωνάκι, 210-7228321-3. Ώρες λειτουργίας: Δευτέρα, Τετάρτη, Παρασκευή και Σάββατο: 10:00-17:00, Πέμπτη: 10:00-20:00, Κυριακή: 11:00-17:00. Γενική Είσοδος: 7 ευρώ / Μειωμένη και είσοδος Δευτέρας: 3,5 ευρώ.

 

Πηγή: naftemporiki.gr