«Η ζωγραφική είναι ποίηση που σιωπά»

Σαράντα τρεις σύγχρονοι Έλληνες εικαστικοί συμμετέχουν στην ομαδική έκθεση ζωγραφικής, με τίτλο «Την μεν ζωγραφίαν ποίησιν σιωπώσαν…», που εγκαινιάστηκε στην γκαλερί Blank Wall (Φωκίωνος Νέγρη 55 – Κυψέλη), την Παρασκευή 1 Δεκεμβρίου και θα διαρκέσει έως τις 23 Δεκεμβρίου, με ελεύθερη είσοδο.

Ο τίτλος της έκθεσης αποτελεί απόσπασμα του γνωμικού του αρχαίου Έλληνα λυρικού ποιητή Σιμωνίδη του Κείου, «την μεν ζωγραφίαν ποίησιν σιωπώσαν, την δε ποίησιν ζωγραφίαν λαλούσαν», και επιλέχτηκε ως θέμα της, επειδή, σύμφωνα με το γνωμικό, η ζωγραφική είναι ποίηση (δημιουργία) που σιωπά, δηλαδή ο θεατής ενός ζωγραφικού έργου προσλαμβάνει τα μηνύματα του έργου με βάση τα δικά του ξεχωριστά κριτήρια, τις προσωπικές του εμπειρίες και γνώσεις. Γι’ αυτό, τα έργα της έκθεσης δεν έχουν τίτλους, ώστε να αφήνουν ελεύθερο τον θεατή να τα παρατηρήσει και να αφήσει ελεύθερο το συναίσθημά του, παρατηρώντας τα, χωρίς να δεσμεύεται από τον τίτλο τους.

Ζητούμενο η ώσμωση των τεχνών

Οι ιστορικοί τέχνης και επιμελητές της έκθεσης, Ευαγγελία Καϊράκη και Μαρία Μόσχα Καρατζόγλου, σημειώνουν: «Μέσα σε έναν ενιαίο αδιάλειπτο χώρο, όπου ζητούμενο είναι, από τη μία, η μορφική αυτονομία, η ζωγραφική αποτύπωση ή η λεκτική εκφορά της εικαστικής/γλωσσικής σύνθεσης και, από την άλλη, το περιεχόμενο και οι στόχοι της, εικαστικές τέχνες και λογοτεχνία συναντώνται. Η ζωγραφική, λοιπόν, ως σιωπηλή ποίηση, εφόσον αναφέρεται σε πράξεις που συμβαίνουν αυτήν τη στιγμή, και η ποίηση ως ομιλούσα ζωγραφική, εφόσον αναφέρεται σε πράξεις που έχουν συμβεί ήδη ( “Άς γάρ οί ζωγράφοι πράξεις ως γινομένας δεικνύουσι, ταύτας οί λόγοι γεγενημένας διηγούνται και συγγράφουσιν”, Πλούταρχος) συνδιαλέγονται, αναστοχάζονται, συγκλίνουν και αλληλεπιδρούν μέσα από διαφορετικές αισθητηριακές οδούς, με κοινό παρονομαστή τη μίμησιν, κατά τον Αριστοτέλη, οπτικών εμφανίσεων και ανθρωπίνων πράξεων, αντίστοιχα. Προαπαιτούμενη η ιδέα, αυτοδύναμη και ενδελεχής, ως μοχλός δημιουργίας.

Η primaidea, που υπερβαίνει τα ειδοποιά μορφοπλαστικά όρια, οπτικοποιείται χειρονομιακά και γλωσσικά νοηματοδοτείται, θεσπίζοντας ανοιχτό διάλογο ανάμεσα σε δημιουργό, θεατή και αναγνώστη, σημαίνον και σημαινόμενο. Ζητούμενο η ώσμωση των τεχνών. Με την ανάμειξη των αισθήσεων, τη συναισθησία, πειραματίζονταν ζωγράφοι και ποιητές του τέλους του 19ου αι. Το ζήτημα τίθεται ξανά στο προσκήνιο, αυτήν τη φορά συγκεκριμένα, υπό την έννοια της σύνθεσης λόγου και εικόνας του πρώτου μισού του 20ού αι., από κινήματα, όπως ο Ντανταϊσμός, η Ρωσική Πρωτοπορία και ο Φουτουρισμός, και κορυφώνεται με τη γέννηση της εννοιολογικής τέχνης, τη δεκαετία του ’60, μιας κατ’ εξοχήν αμφισβητησιακής τέχνης, όπου προεξάρχουσα, άλλωστε, είναι η ομάδα με το εύγλωττο όνομα Art & Language.

Τελικά όμως, πέρα από κάθε συστηματική προσπάθεια σύζευξης της ποίησης με τη ζωγραφική, η ποίηση, ούτως ή άλλως, αναβλύζει από τη ζωγραφική και από την τέχνη εν γένει. Ο λόγος κινητοποιείται στον θεατή, υπό την έννοια των συναισθημάτων, των σκέψεων, των αναμνήσεων, των συμφωνιών, αλλά και των διαφωνιών. Όπως έλεγε ο Γκαίτε: “είμαι αποφασισμένος να ζήσω σε ολότητα, αγαθότητα, ομορφιά”. Και όπως έλεγε και ο Σιμωνίδης ο Κείος, σε ένα του επίγραμμα που μας έχει διασωθεί αυτούσιο, με τη χαρακτηριστική ιωνική διάλεκτο: “Τίς γάρ αδονάς άτερ θνατών βίος ποθεινός ή ποία τυραννίς; Τάς άτερ ουδέ θεών ζηλωτός αιών” (Ποια ανθρώπινη ζωή και ποια εξουσία είναι επιθυμητή χωρίς ηδονή; Χωρίς αυτήν ούτε η ζωή των θεών δεν θα ήταν αξιοζήλευτη).

Με άξονα, λοιπόν, το καλλιτεχνικό αντικείμενο και πρόκριμα τη διέγερση αίσθησης και διάνοιας, σαράντα τρεις καλλιτέχνες οροθετούν έναν φαντασιακό εικαστικό χώρο, όπου η ζωγραφική, με την εμπειρία του οράν, ως γλώσσα και εκφραστική πράξη μαζί, επιστρατεύεται, για να αφηγηθεί – άλλοτε παραστατικά, άλλοτε υπαινικτικά -, να αρθρώσει νοήματα, να απελευθερώσει επιθυμίες, να καταδυθεί σε πτυχές της ανθρώπινης ψυχής. “Το ποιείν αθωότατο των επιτηδευμάτων”, άλλωστε!»

Οι καλλιτέχνες

Στην έκθεση συμμετέχουν οι καλλιτέχνες: Ανδρούτσος Γιώργος, Αντζουλίδης Αντώνης, Αντωνίου Έλενα, Αντωνόπουλος Γιάννης, Αποστόλου Μάγδα, Αποστόλου Μαρία, Βλαντωνοπούλου Φανή, Γκινάκη Αναστασία, Δήμος Τάσος, Δραγάτση Φρύνη, Δρογώση Τάνια, Ιωάννα Τ., Καμπανάκης Λεωνίδας, Κανέλλου Εβίτα, Καράλη Αγγέλα, Κοντογεώργος Βασίλης, Κορωνιού Παναγιώτα, Κοσμίδου Rose Σοφία, Κτιστοπούλου Μαρία, Κωνσταντίνου Πένυ, Μαναβή Πένη, Μανωλοπούλου Μαρικίτα, Μαυρολέων Κατερίνα, Μιχαηλίδου Νίκη, Μιχαλοπούλου Σταυρούλα, Μπλούκου Βασιλική, Μπόλκα Αναστασία, Μπόνη Σοφία, Μπόμπορη Αγγελική, Οθωναίου Φωτεινή, Παγώνη Ειρήνη, Παπαδημητρίου Γιώργος, Πάστρα Μαρία, Ράπτη Νάντια, Ριμπατσιού Κατερίνα, Σεζένια Αφροδίτη, Σκαντζής Κωνσταντής, Σταύρου Σοφία, Τζαλαλής Κωνσταντίνος, Τζομάκας Γιάννης, Τουλιάτου Κερασιά, Φίλη Μαρία, Χρυσανθόπουλος Αριστείδης.

Πληροφορίες

Γκαλερί Blank Wall: Φωκίωνος Νέγρη 55 – Κυψέλη, τηλ.: 211 4052138 και 6943 868124. Ωράριο λειτουργίας: Τρίτη – Παρασκευή: 16:30 – 21:30, Σάββατο: 11:30 – 14:00, Κυριακή και Δευτέρα: κλειστά. Την έκθεση συνοδεύει κατάλογος 24 σελίδων. Concept – οργάνωση – επικοινωνία: Δημήτρης Λαζάρου, επιμέλεια έκθεσης: Ευαγγελία Καϊράκη, Μαρία Μόσχα Καρατζόγλου, επιμέλεια spots – videos: Τάσος Πέτσας, η instrumental σύνθεση «Angelofmine», που συνοδεύει μουσικά videos και spots, είναι του δημιουργού Τάσου Πέτσα. Μεταφράσεις στα αγγλικά: Λεωνίδας Καμπανάκης.

Πηγή: naftemporiki.gr