Για μια νέα βιώσιμη κτηνοτροφία

Από την προηγούμενη δημοσίευση, μέχρι σήμερα που γράφω το 2^ο μέρος του άρθρου για την κτηνοτροφία και τις παραδοσιακές φυλές ζώων, προέκυψε κατά σύμπτωση μια ευχάριστη εξέλιξη.

Κλιμάκιο από την «ΑΜΑΛΘΕΙΑ» αποτελούμενο από τους κυρίους Βασίλη Λέκκα και τον καθηγητή του γεωπονικού πανεπιστημίου Ιωσήφ Μπιζέλη, επισκέφτηκαν την περιοχή μας και μαζί με εμένα είδαμε επί τόπου διάφορους κτηνοτρόφους που όπως μας είχαν δηλώσει εκτρέφουν ακόμη παλιές φυλές.

Οι άνθρωποι της «ΑΜΑΛΘΕΙΑ» επισκέφτηκαν την περιοχή μας ύστερα από διήμερη περιοδεία σε Αρκαδία και Μεσσηνία και λόγω του περιορισμένου χρόνου είδαν ζώα μόνο σε Μακρινάρα, Συκιά και Αγγελώνα.

Πάντως το υλικό που εντόπισαν τους εντυπωσίασε και αναμένουμε την έκθεσή τους για να τη δημοσιεύσουμε.

Εντόπισαν δύο φυλές προβάτων (η μία ίσως είναι η ορεινή απειλούμενη Κοκοβίτικο και μια άλλη της περιοχής μας που δεν έχει επίσημα αναγνωριστεί) ενώ για τις αίγες βρήκαν καθαρά κοπάδια από  παλιές τοπικές  φυλές (μία με μακρύ  τρίχωμα  τη λεγόμενη Λονταρίτικο και μία με κοντό) ζώα πολύ ανθεκτικά, με ποιότητα και με καλές αποδόσεις των προϊόντων τους.

Για τα πρόβατα έχει γίνει μελέτη και έχουν αναγνωριστεί επίσημα κάποιες φυλές αλλά υπάρχουν πολλές ακόμη που δεν έχουν ταυτοποιηθεί, όπως αυτή που είδαμε στην περιοχή μας, ενώ για τις αίγες δεν έχει γίνει καμία μελέτη και σε όλη την Ελλάδα εκτός από την επίσημη φυλή της Σκοπέλου, όλες τις άλλες τις λέμε ντόπιες.

Αυτό το πλούσιο γενετικό υλικό που έχει διασωθεί στην περιοχή μας πρέπει να αναγνωριστεί επίσημα και να διασωθεί.

Οι παλιές φυλές των ζώων που έχουν επιβιώσει στις ιδιαίτερες συνθήκες κάθε περιοχής έχουν προσαρμοστεί στις τοπικές ιδιαιτερότητες, είναι ανθεκτικές, με λιγότερες ασθένειες και με μικρότερο κόστος διατροφής.

Όσοι ξεγελάστηκαν και θέλησαν να εκτρέψουν κάποιες εισαγόμενες ράτσες που είναι δήθεν πιο παραγωγικές είδαν ότι αυτές δεν μπορούσαν να προσαρμοστούν στις δύσκολες συνθήκες της περιοχής μας.

Βέβαια πολλές φορές οι κτηνοτρόφοι κάνουν το λάθος να συγκρίνουν τις ξένες φυλές με τις δικές μας σε απόδοση, αλλά όχι στις ίδιες συνθήκες εκτροφής, αφού υπολογίζουν την παραγωγή των εισαγόμενων φυλών σε συνθήκες εντατικής εκτροφής πράγμα που οδηγεί σε λάθος συμπεράσματα.

Η διάσωση των ελληνικών φυλών ζώων ως ευκαιρία για βιώσιμη ανάπτυξη
Είναι γεγονός που ειδικά στις μέρες μας πρέπει να λάβουμε υπόψη μας πως χρειάζεται μια νέα προσέγγιση στον πρωτογενή τομέα για να μπορεί να σταθεί ανταγωνιστικά στο διεθνές οικονομικό περιβάλλον.

Η χώρα μας δεν μπορεί να ανταγωνιστεί τα ξένα προϊόντα σε ποσότητα, αλλά θα πρέπει να επενδύσει στην ποιότητα και τη μοναδικότητα.

Είναι αλήθεια πως η χώρα μας έχει την ευλογία να παράγει εξαιρετικά προϊόντα τόσο στο φυτικό όσο και στο ζωικό τομέα και ως εκ τούτου θα πρέπει να δώσει βαρύτητα ώστε να αναδείξει την μοναδικότητα των προϊόντων της και την ιδιαίτερη ποιότητά τους.

Δεν είναι δυνατό για παράδειγμα στις μέρες μας που τόσος αγώνας γίνεται για την προστασία της φέτας να την παράγουμε από ζώα εισαγόμενα που τα εκτρέφουμε με καλαμπόκι και σόγια μεταλλαγμένα.

Η μοναδικότητα των ελληνικών φυλών και η πλούσια βιοποικιλότητα στο ζωικό κεφάλαιο που μας έχει κληροδοτηθεί, πρέπει  με κάθε θυσία να διατηρηθεί και να αποτελέσει το συγκριτικό μας πλεονέκτημα.

Ας δούμε όμως κάποιες εξαιρετικές πρωτοβουλίες στη χώρα μας σήμερα:

Στην αγορά το πρώτο ελληνικό μοσχαρίσιο κρέας εμπλουτισμένο με Ω3
Το πρώτο μοσχαρίσιο κρέας εμπλουτισμένο με Ω3 πολυακόρεστα λιπαρά δημιούργησε η Φάρμα Κουτσιώφτη με έδρα την Ημαθία.

Τα ζώα ακούν κλασική μουσική (Μπετόβεν – Μπαχ), με αποτέλεσμα να ηρεμούν και να μην παράγουν τοξίνες, ώστε το κρέας να είναι πιο μαλακό, με ουδέτερο pH.

Με μία μέση τιμή για τον καταναλωτή που ξεκινά από τα 12 ευρώ και μπορεί να ξεπεράσει και τα 18 ευρώ το κιλό διατίθεται στην ελληνική αγορά το πρώτο μοσχαρίσιο κρέας εμπλουτισμένο με Ω3 πολυακόρεστα λιπαρά.

Η Φάρμα Κουτσιώφτη, με έδρα την Ημαθία, δημιούργησε το «άρωμα3», ένα ποιοτικά αναβαθμισμένο κρέας, προϊόν διετούς ερευνητικής προσπάθειας που έγινε με την επίβλεψη του Εργαστηρίου Ζωοτεχνίας της Κτηνιατρικής Σχολής του ΑΠΘ και οδήγησε σε δίπλωμα ευρεσιτεχνίας.

Συγκεκριμένα, τα τελευταία 2 χρόνια υλοποιήθηκε στη Φάρμα καινοτόμο ερευνητικό πρόγραμμα της επιτροπής Ερευνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου (κωδικός έργου 82650) με τίτλο «Δοκιμαστική εφαρμογή τεχνογνωσίας για την παραγωγή Ωμέγα-3 βόειου κρέατος μόσχου με υψηλή περιεκτικότητα σε Ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, Βιταμίνη Ε και φυσικές αντι-οξειδωτικές ουσίες μετά από προσθήκη ειδικών προσμειγμάτων στην τροφή των ζώων». Το «άρωμα» περιέχει 6 φορές περισσότερα Ω3 λιπαρά οξέα από το συμβατικό κρέας

Από μόνες τους ΠΟΠ οι ελληνικές φυλές αιγοπροβάτων
Την ανωτερότητα ελληνικών φυλών αιγοπροβάτων, µε βάση την ανάλυση του γάλακτος και του κρέατός τους, επιχειρεί να αναδείξει και επιστημονικά, ερευνητικό πρόγραµµα που είναι σε εξέλιξη σε µια σειρά από περιοχές της επικράτειας, µε συµµετοχή ερευνητικών φορέων κι ιδιωτικών επιχειρήσεων.

Στόχος του project, όπως τονίζει ο καθηγητής, Γιάννης Σκούφος, είναι να ταυτοποιηθούν τα εν λόγω προϊόντα είτε ως ΠΟΠ φυλής είτε ως µονοποικιλιακά, καθώς µέσα από µια τέτοια διαδικασία θα αποκτήσουν προστιθέµενη αξία, κάτι που θα είναι ιδιαίτερα σημαντικό, ως εξέλιξη, τόσο ποιοτικά, όσο και εμπορικά, για τον αιγοπροβατοτροφικό κλάδο.

Αυτό που µας ενδιαφέρει, σε σχέση µε τα συγκεκριµένα προϊόντα, δεν είναι απλώς να τα διαφοροποιήσουμε από άλλα που κυκλοφορούν στην αγορά, αλλά να δούµε και τις ιδιότητες του γάλακτος σε σχέση µε ζητήµατα υγείας του ανθρώπου. ∆ηλαδή, να διαπιστώσουµε µέσα από την ανάλυση της αλληλουχίας των πεπτιδίων της πρωτεΐνης, αν το γάλα αυτό έχει υπερτασικές ή αντιθροµβωτικές ιδιότητες.

Είμαστε στο δεύτερο και πλέον χρόνο των πειραµατισµών και έχουν ήδη δημοσιευτεί οι πρώτες εργασίες για τις αντιοξειδωτικές και αντιθροµβωτικές ιδιότητες του γάλακτος για δύο φυλές αιγών, την «Κάπρα Πρίτσκα», µια βλάχικη ορεινή φυλή της Ηπείρου και τη φυλή της Σκοπέλου, καθώς και τρεις φυλές προβάτων, το Καραγκούνικο, το Μπούτσικο -επίσης ορεινή φυλή της Ηπείρου- και το Χιώτικο. Τα γάλατα αυτά διαφοροποιούνται από τα υπόλοιπα αλλά και συγκριτικά µε γάλατα φυλών εισαγωγής.

Όταν για αυτά τα γάλατα θα έχουν ταυτοποιηθεί οι υπερτασικές κι αντιθροµβωτικές τους ιδιότητες, το επόμενο βήμα θα είναι να ξεκινήσει η παραγωγή γαλακτοκομικών προϊόντων µε ισχυρισμούς υγείας

Nομπελίστας της κτηνοτροφίας!

Γύρισε τον κόσμο και τώρα εκτρέφει τα πιο σπάνια είδη ελληνικών φυλών αγελάδων, χοίρων και αλόγων.

BPABEIO τού διεθνούς «Slow Food» για τη συνεισφορά του κ. Νίκου Δήμου στη διατήρηση της βιοποικιλότητας. Ξεχώρισαν αμέσως τη δουλειά του, οι εκλέκτορες από 150 χώρες του πλανήτη, ανάμεσα σε συνολικά 170 υποψηφίους.

Ταυτόχρονα είναι ο πρώτος Ευρωπαίος που βραβεύτηκε από τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης για την καινοτόμο δράση του στον πρωτογενή τομέα.

Ίδρυση μικρών τυροκομείων για κτηνοτρόφους:
Σημαντική ευκαιρία για τους εκτροφείς αιγοπροβάτων αποτελεί η ίδρυση μονάδας, στην οποία θα εκμεταλλεύονται οι ίδιοι το γάλα που παράγουν.
Εισόδημα αυξημένο κατά 20-30% μπορεί να αποφέρει η μεταποίηση του γάλακτος.
Επένδυση στην παραγωγικότητα – Διέξοδος στην κρίση.
Στα πλαίσια καθετοποίησης της κτηνοτροφίας.
Η ελληνική κτηνοτροφία, κατά κύριο λόγο, βασίζεται στην εκτροφή αιγοπροβάτων.
Περισσότερο από το 60% του συνόλου της γαλακτοπαραγωγής στη χώρα μας, είναι αιγοπρόβειο γάλα και ένα υψηλό ποσοστό των τυροκομικών μας προϊόντων, πάνω από το 80-85%, προέρχονται από αυτό.

Ταυτότητα για τους προορισμούς οι γεύσεις και τα προϊόντα
Ενισχύουν τον τουρισμό η ανάδειξη της ιδιαίτερης φυσιογνωμίας κάθε περιοχής και η σύνδεση με τον αγροδιατροφικό τομέα.
Τα χαρακτηριστικά προϊόντα από διάφορες περιοχές της Ελλάδας μπορούν να ενισχύσουν σημαντικά τα τουριστικά έσοδα καθώς πολλοί ταξιδιώτες αναζητούν τις ιδιαιτερότητες της παράδοσης και τις τοπικές κουζίνες.
Ο τόπος πρέπει να συνδεθεί με τις γεύσεις. Η γαστρονομία εξελίσσεται σε βασική παράμετρο του τουρισμού διαμορφώνοντας το brand κάθε χώρας.
Ενισχύει επίσης και τα έσοδα, μια και το 25% των ταξιδιωτικών δαπανών αντιστοιχεί στο ποτό και στο φαγητό, ενώ οι συνειδητοποιημένοι ταξιδιώτες διαθέτουν οικονομική άνεση και αναζητούν τις ιδιαιτερότητες της παράδοσης και τις τοπικές κουζίνες.

Λίγα λόγια για την «Αμάλθεια»

Πρόκειται για την ελληνική εταιρία προστασίας και διατήρησης των αυτόχθονων φυλών κατοικιδίων (αγροτικών και οικόσιτων) ζώων

Σκοποί της «Αμάλθεια»

Η προστασία, διάσωση και ανάδειξη όλων των ελληνικών αυτόχθονων φυλών κατοικίδιων ζώων.
Η ολοκλήρωση της καταγραφής του πλήρους φάσματος των αυτόχθονων φυλών και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών τους με σκοπό τη διατήρησή τους.
Η ενθάρρυνση, καθοδήγηση και επιμόρφωση των ιδιοκτητών, θαυμαστών, φίλων, μελετητών και εκτροφέων των φυλών αυτών.
Η παρακίνηση των αρμοδίων αρχών να υποστηρίξουν με κάθε τρόπο την ανάδειξη των φυλών αυτών.
Η στήριξη και βελτίωση της ελληνικής βιολογικής κτηνοτροφίας που βασίζεται σε αυτόχθονες φυλές.
Η ενίσχυση των τιμών των ντόπιων φυλών στο στάδιο παραγωγής.
Η ενθάρρυνση για τη δημιουργία συνεταιρισμών με στόχο την προστασία των ντόπιων φυλών.
Η επανένταξη των φυλών αυτών στις τοπικές κοινωνίες που διαβιούν και η προώθηση εναλλακτικών χρήσεων που θα αποτρέψει την εξαφάνισή τους.

Τρόπος δράσης

Προστατεύοντας…
Η «Αμάλθεια» διασώζει φυλές που απειλούνται με εξαφάνιση. Εντοπίζοντας άτομα (ζώα) μιας συγκεκριμένης φυλής και στη συνέχεια συγκεντρώνοντας τα σε μικρές ομάδες για την δημιουργία πυρήνων αναπαραγωγής. Ακόμα προστατεύει φυλές που απειλούνται. Βελτιώνοντας τις συνθήκες εκτροφής και αναπαραγωγής σε συνεργασία με τοπικά σωματεία ή μεμονωμένους κτηνοτρόφους.

Ερευνώντας…
Η «Αμάλθεια» διεξάγει έρευνες για τον εντοπισμό πληθυσμών που υπήρχαν παλαιότερα και σήμερα θεωρούνται «χαμένοι». Ακόμα ερευνάτε η ύπαρξη άγνωστων φυλών σε πληθυσμούς ζώων που δεν έχουν μελετηθεί ποτέ. πχ. πολλοί πληθυσμοί κατσικιών. Άλλες έρευνες εστιάζονται σε ομάδες πληθυσμών με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά μέσα σε κάποια συγκεκριμένη φυλή. πχ. βραχυκερατική φυλή βοοειδών. Τέλος γίνονται ειδικές μελέτες για συγκεκριμένες φυλές όπως η δημιουργία γενεαλογικού βιβλίου για το αλογάκι της Σκύρου.

Διεύθυνση
Αγ. Δημητρίου 191, Θεσσαλονίκη, Τ. Κ: 54638
Αργυροκάστρου 51, Παπάγου, Τ.Κ:15669 Tηλέφωνο/Φαξ 210 6540814   Διεύθυνση ηλ. Ταχυδρομείου amaltheia.org.gr[@]gmail.com, http://www.amalthia.org/el/

Νεκτάριος Μαστορόπουλος, Εκπαιδευτικός