Το Νοσοκομείο «μας» (χρονικό της ίδρυσης)

Γράφει: ο  Κώστας  Πραχάλης

Την αφορμή για το άρθρο σήμερα μου την έδωσαν τ’ «αμερικανάκια». Πέρασαν , όπως κάθε χρόνο, από το σπίτι να με χαιρετήσουν επί τη αφίξει και ξάφνου η μικρότερη…«ο παππούς ο Πητ είχε δώσει λεφτά για το Νοσοκομείο Μολάων, κάπου το γράφει…». Είναι εγγόνια γνωστού μας από τη Νέα Υόρκη.

Και επειδή, πολύ πιθανό, κανείς από «μας» -από τον κόσμο δηλαδή που μπαινοβγαίνει καθημερινά κι από το προσωπικό που εργάζεται σ’ αυτό-  κανείς να μην έχει σταματήσει ποτέ μπροστά σε κείνες τις μαρμάρινες πλάκες στην παλιά είσοδο με τα ονόματα των ιδρυτών – δωρητών, (από περιέργεια έστω, αν όχι από διάθεση ευγνωμοσύνης), θεώρησα σκόπιμο να παραθέσω εδώ το ιστορικό της  ίδρυσης, ψήγμα τιμής και μνήμης προς τους κάποτε εμπνευστές και πρωτεργάτες αυτής της μέγιστης  πράξης κοινωνικής ευαισθησίας και συλλογικού ευεργετισμού.

Γιατί μέγιστη πράγματι ήταν, με τα δεδομένα της δεκαετίας του 1930.

Τότε, που πρώτος ο γιατρός Δημ. Λιβερδίσης με άρθρο του στην τοπική εφημερίδα «Επίδαυρος Λιμηρά» ρίχνει την ιδέα και κάνει έκκληση προς όλες της κοινότητες της Επαρχίας «…να εγγράφωσιν κατ’ έτος εις τους προυπολογισμούς αυτών χρηματικόν ποσόν δια την ανέγερσιν νοσοκομείου εν Μολάοις…» (πηγή: ΟΙ ΜΟΛΑΟΙ – Ι. Μοσχοβάκου).

Το 1939 οι γυναίκες του Συλλόγου Κυριών και Δεσποινίδων Μολάων παίρνουν την υπόθεση στα χέρια τους και προχωρούν στην αγορά οικοπέδου για την ανέγερση νοσοκομείου. Το ήμισυ του παντός !

Ο πόλεμος που ακολουθεί και ο εμφύλιος παγώνουν το θέμα, που έμελλε όμως να αναθερμανθεί το Μάιο του 1954 με μια επιστολή που στέλνει από τον Καναδά στο φαρμακοποιό  Γρηγ. Πανουτσόπουλο ο εκ Πακίων Δημήτριος Μπουντούνης, στην οποία , μαζί με μια παρέα ομογενών γνωστοποιεί την ένθερμη πρόθεσή τους να ενισχύσουν την ανέγερση νοσοκομείου στους Μολάους.

Η επιστολή παραδίνεται στο Δήμαρχο  Ευστρ. Κουνουπιώτη, αυτός ανοίγει αμέσως αλληλογραφία με τους ομογενείς, ο επόμενος Δήμαρχος  Τέλης Τσατσαρώνης τη συνεχίζει με ιδιαίτερο ζήλο και παράλληλα, σε συνεργασία με τους βουλευτές του Ν. Λακωνίας, οδηγεί το θέμα στο αρμόδιο υπουργείο.

Το 1956, πάλι ο Σύλλογος των γυναικών μαζί με το Δήμο Μολάων προβαίνουν στην αγορά συνεχόμενης με την αρχική οικοπεδικής έκτασης, εξασφαλίζοντας έτσι την απαιτούμενη αρτιότητα του οικοπέδου και την έγκριση του Υπουργείου Υγείας. Το νερό έχει πλέον μπει στο αυλάκι…

Στη Νέα Υόρκη ιδρύεται Σωματείο με τίτλο «ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ  ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ ΛΙΜΗΡΑΣ» και σκοπό τη διενέργεια εκτεταμένου εράνου μεταξύ των ομογενών Αμερικής- Καναδά. Έχει πρόεδρο την Καλλιόπη Μάνου, αντιπροέδρους το Νικ. Δημάκο και τον Π. Λεκάκη (Αγγελώνα), ταμίες το Γ. Λιλάκο και Κλέαρχο Ρεπαπίνο, γραμματείς το Ντίνο Αναστασάκη (Συκέα) και τον Παν. Λούβη, καθώς και άλλα 30 μέλη, έκαστο των οποίων αναλαμβάνει την ευθύνη του εράνου στην περιοχή του.

Ο πατριωτικός ενθουσιασμός που κυριάρχησε στους κύκλους των ξενητε-μένων μας, απέφερε το ποσό των 40.000 δολλαρίων. Δεν ξέρω το ακριβές ποσό,  με το οποίο συμμετείχε το Ελληνικό Δημόσιο. Ξέρω ότι ο τότε Υπουργός Υγείας και Πρόνοιας (1961) είχε δεσμευτεί για τη διάθεση 500.000 δρχ. Διετέθη όμως τελικώς ολόκληρη η πίστωση;

Όπως και να έγινε, αυτό που έχει σημασία είναι ότι το 1963 ξεκίνησαν οι εργασίες ανέγερσης και το 1965 το κτίριο του Νοσοκομείου ήταν σχεδόν έτοιμο.

Για δεύτερη τώρα φορά η Επιτροπή των ομογενών με μπροστάρη το Νικόλαο Δημάκο αποδύεται σε άλλη μία ερανική προσπάθεια, αναλαμβάνοντας τον εξοπλισμό και εφοδιασμό του νέου νοσοκομείου, το οποίο εν τω μεταξύ περιέρχεται στην κυριότητα του Δημοσίου, για να καταστεί δυνατή η επάνδρωσή του με διορισμό του απαραίτητου ιατρικού, νοσηλευτικού και διοικητικού προσωπικού.

Έτσι στις 8 Οκτωβρίου 1967 τελούνται τα εγκαίνια λειτουργίας και έκτοτε -γνωστό σε όλους-  συμπληρώνει περισσότερο από μισό αιώνα προσφοράς σ’ ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού της Νότιας Λακωνίας.

Βεβαίως μέσα σ’ αυτά τα χρόνια -με κρατική μέριμνα και  δωρεές- έγιναν επεκτάσεις, βελτιώσεις, προσθήκες, εξοπλισμοί κ.λ.π. , ώστε το μικρό αρχικό νοσοκομείο να πάρει τη σημερινή του μορφή και από κτιριακή και από λειτουργική άποψη.

Καλό είναι όμως να θυμόμαστε πότε-πότε ότι την ίδρυσή του τη χρωστάμε σε κάποιες αξιέπαινες πρωτοβουλίες και κυρίως στον ενσυνείδητο ευεργετισμό των ομογενών εκείνης της εποχής.

Θα σας κουράσω λίγο ακόμη, αλλά οφειλόμενο θεωρώ να μνημονεύσω εδώ και τα εξής , άγνωστα μάλλον στους πολλούς:

α) Πολύ σημαντική υπήρξε, εξ’ όσων γνωρίζω, η συμβολή στην όλη υπόθεση της ίδρυσης του   Νοσοκομείου και των:
Νικολάου Σκανδαλάκη-Βουλευτή Επιδ. Λιμηράς, Παναγιώτη Συκαρά- Γραμ-ματέα του Δήμου Μολάων, Παν. Ανδριτσάκη-οδοντιάτρου και Νικολάου Γεωργακάκου (εκ Πακίων)- Δ/ντή της Εφημερίδας «ΟΙ ΜΟΛΑΟΙ».

β) Το Νοσοκομείο έχει δεχτεί κατά καιρούς διάφορα κληροδοτήματα, από τα οποία όμως (κατ’ατυχή σύμπτωση;) δεν ευδοκίμησε κανένα:
1) Το 1939, ο τότε πρόεδρος της Κοινότητας Μολάων, Κυριάκος Δόκιος άφησε  με διαθήκη το σπίτι του (μεσοτοιχία με τη σημερινή ιδιοκτησία Νικολή Κολοκούρη) για να ιδρυθεί κοινοτικό νοσοκομείο. Μετά από 80 χρόνια το κληροδότημα  παραμένει αναξιοποίητο!
2) Το 1961 ο ομογενής Αθανάσιος Γκιοτσαλίτης (Μεταμόρφωση) αφήνει με διαθήκη στο Δήμο Μολάων το κτίριο Βουζουναρά (Παλαιό Δημαρχείο με το 4 στρεμμάτων περιβόλι του και με τον όρο να  γίνει νοσοκομείο. Αντί να εκποιηθεί τότε από το Δήμο και να διατεθούν τα χρήματα για το υπό ανέγερση Νοσοκομείο -ώστε κατά ένα τρόπο να ικανοποιηθεί έτσι και η επιθυμία του κληροδότη- το 1997 παραχωρείται στο Υπουργείο Παιδείας με σκοπό την  ανακατασκευή του για τη στέγαση της Δημόσιας Βιβλιοθήκης Μολάων. Μετά από 60 χρόνια παραμένει ερειπωμένο στο κέντρο της πόλης!
3) Το 1968 το Υπουργείο Οικονομικών καταθέτει σε λογαριασμό του Νοσοκο-μείου Μολάων χρηματικό ποσό (δεν ξέρω το ύψος) προερχόμενο από εκκα-θάριση κληρονομιάς της Αικ. Σιδερίδη (Απιδιά) με ειδικό σκοπό τη δημιουργία θαλάμου νοσηλείας κατοίκων Απιδιάς, Νιάτων, Γλυκόβρυσης. Το 2019 είχα την πληροφορία ότι παρέμενε ακόμη δεσμευμένο στη Εθνική Τράπεζα.
4) Το κτίριο της Χριστιανικής Εστίας Μολάων (Ν. Ντανάκας) μετά την προ ετών  κατάργηση του Σωματείου περιήλθε , σύμφωνα με το καταστατικό του, στο Νοσοκομείο Μολάων. Σε κατάσταση εγκατάλειψης το βλέπω κι αυτό.

Νομίζω δε ότι οι μακαριστοί κληροδότες ουδόλως θα είναι ευχαριστημένοι από την τύχη των κληροδοτημάτων τους. Σίγουρα άλλα όνειρα είχαν.

Και οι αναγνώστες…άλλες σκέψεις. Όπως…«καλή η ιστορία, αλλά η λειτουργία του νοσοκομείου είναι το φλέγον». Σωστά. Η καλή του λειτουργία είναι που ενδιαφέρει όλους μας. Αυτό θα ήθελαν και οι μακαρίτες οι ιδρυτές του!

Να παίρνεις τηλέφωνο δηλαδή για κάτι επείγον και να σου απαντούν αμέσως. Να βρίσκεις ασθενοφόρο τη στιγμή που το χρειάζεσαι. Να βρίσκεις εύκολα κρεβάτι νοσηλείας και βεβαίως να βρίσκεις γιατρό. Εννοώ καλό γιατρό. Γιατί ο καλός γιατρός κάνει το καλό νοσοκομείο. Κυρίως!

Αυτά όμως είναι αλλονών δουλειά…