Το μεταλλείο των Μολάων

Γράφει: ο Κώστας  Πραχάλης

«Κοιμόταν» 32 χρόνια το μεταλλείο στη Γκαγκανιά* και το είχαμε ξεχάσει.

Μας το θύμισαν τα δημοσιεύματα στον ηλεκτρονικό και έντυπο τύπο σχετικά με τις προοπτικές αξιοποίησής του και προ τετραμήνου η είδηση ότι  μετά από διεθνή διαγωνισμό κατακυρώθηκαν τα δικαιώματα της εκμετάλλευσής του στην κοινοπραξία της αυστραλιανής εταιρείας «Rockfire Resources» και της μονοπρόσωπης κεφαλαιουχικής «Ελληνικά Ορυκτά».

Αυτό όμως που μας…ξύπνησε για τα καλά είναι  η πρόσφατη ανακοίνωση της Εταιρείας ότι μαζί με τα άλλα κρίσιμα ορυκτά του εντοπίστηκε και ΓΕΡΜΑΝΙΟ. Χαράς ευαγγέλια!

Το μεταλλείο των Μολάων λοιπόν, που μόνο γεωγραφικώς είναι…των Μολάων, γιατί κατά τ’ άλλα ανήκει στο Ελληνικό Δημόσιο, είναι μια παλιά υπόθεση.

Η πρώτη εξόρυξη στη Γκαγκανιά (Καλαμάκι) έγινε τη δεκαετία του 1950 από την εταιρεία ΝΤΑΪΦΑΣ, τα δε μεταλλεύματα μεταφέρονταν στον Πειραιά με καράβι από το λιμάνι της Πλύτρας.

Πολλοί Μολαϊτες της ηλικίας μου θυμούνται ακόμη τις «τραινάδες» που έκαναν ως παιδιά με τα βαγονέτα του εγκαταλελειμμένου μεταλλείου.

Το 1963-1964 γίνεται δεύτερη προσπάθεια επαναλειτουργίας του μεταλλείου από Καναδική εταιρεία, χωρίς όμως επιτυχία.

Από το 1978 μέχρι το 1985 το Ινστιτούτο Γεωλογικών Μεταλλευτικών Ερευνών (ΙΓΜΕ), σημερινό (ΕΑΓΜΕ), μετά από (106) ερευνητικές γεωτρήσεις συντάσσει οικονομοτεχνική μελέτη για 3.300.000 τόνους πολυμεταλλικού  κοιτάσματος προς εξόρυξη.

Το 1985 το μεταλλείο μισθώνεται από την ΜΕΤΒΑ(Μεταλλουργικές Εξορυκτικές Βιομηχανίες Αιγαίου), η οποία όμως το εγκαταλείπει το 1990 εξαιτίας των χαμηλών τιμών των μετάλλων.

Κύρια ορυκτά του είναι ο ψευδάργυρος (τσίγκος), ο μόλυβδος, ο άργυρος (ασήμι) και το κάδμιο (υλικό κατασκευής μπαταριών νέας γενιάς – φωτοβολταϊκά), όλα ιδιαίτερης σημασίας για πολλούς κλάδους της βιομηχανίας.

Σ’ αυτά -με τις πρόσφατες αναλύσεις- ήρθε να προστεθεί και το «γερμάνιο» πολύ σπάνιο και πολύ σημαντικό μέταλλο (υλικό για την προηγμένη τεχνολογία).

Έτσι, μετά από τρεις δεκαετίες, η Κοινοπραξία που προαναφέραμε  θα μισθώσει για 30 χρόνια το Δημόσιο Μεταλλευτικό Χώρο Μολάων εκτάσεως  9,8  τ. χλμ., σύμφωνα με σχετική απόφαση της Γ.Γ. Ενέργειας και Πρώτων Υλών του ΥΠΕΝ και το μεταλλείο στη Γκαγκανιά  πρόκειται να επαναλειτουργήσει, με όσα αυτό συνεπάγεται. Και συνεπάγεται πολλά.

Ας πούμε μερικά, με την επιφύλαξη βεβαίως ότι προτρέχουμε λίγο, γιατί σ’ αυτές τις…υπόγειες  δουλειές το ρίσκο είναι μεγάλο.

Θα δημιουργηθούν θέσεις εργασίας (μέχρι 200 μάθαμε από την ΕΡΤ Τρίπολης), θα αυξηθεί η ζήτηση στις ενοικιαζόμενες κατοικίες, θα έχει ένα όφελος η εστίαση, τα πρατήρια καυσίμων, τα μηχανουργεία, τα καταστήματα, οι παροχές υπηρεσιών, οι Τράπεζες ίσως, η οικονομία του τόπου γενικώς. Και βέβαια ένα έσοδο από την εκμίσθωση του μεταλλείου θα πάει στο Δημόσιο.

Υπάρχουν όμως και οι πιθανές περιβαλλοντικές επιπτώσεις επιφανειακές και υπόγειες, αλλά και οι πιθανές επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία, που -όπως μαθαίνουμε κατά καιρούς-  είναι επακόλουθα μιας εξορυκτικής δραστηριότητας.

Δεν κινδυνολογώ ούτε είμαι της…πανελλήνιας αντίληψης «δε θέλουμε το εργοστάσιο», «δε θέλουμε το μεταλλείο», «γιατί δημιουργούν κινδύνους και υποβάθμιση». Κάπου πρέπει να υπάρξουν κι αυτά, γιατί και χρήσιμα και απαραίτητα είναι.

Και μαθαίνω επίσης ότι εκπρόσωποι της Εταιρείας έχουν διαβεβαιώσει ότι οι εξορυκτικές εργασίες θα γίνονται με εξελιγμένη τεχνολογία που δεν αφήνει περιθώρια για οποιεσδήποτε βλαπτικές συνέπειες.

Άλλωστε υπάρχουν και οι ασφαλιστικές δικλείδες. Είναι το νομικό πλαίσιο, ο κανονισμός λειτουργίας μεταλλευτικών εργασιών, η περιβαλλοντική αδειοδότηση, η Επιθεώρηση Μεταλλείων.

Επειδή όμως δεν ξέρουμε μέχρι πού ακριβώς…απλώνονται τα μισθωμένα « 9,8 τετρ. χιλιόμετρα» της μεταλλευτικής έκτασης, διερωτώμαι υπερβάλοντας ίσως:

Ποιος μπορεί να μας διασφαλίσει (μακροπρόθεσμα), ότι θα λειτουργήσουν όπως πρέπει οι ελεγκτικοί μηχανισμοί, ώστε να τηρηθούν λεπτομερώς και με συνέπεια όλοι οι προβλεπόμενοι περιβαλλοντικοί όροι και θα ληφθούν όλα τα απαιτούμενα τεχνικά μέτρα τόσο κατά τη διάρκεια των εργασιών, όσο και στην περίπτωση εγκατάλειψης του μεταλλείου; Ότι δε θα μείνουν όλα στα χαρτιά, όπως…συνηθίζεται στην Ελλάδα;

Ποιος θα έχει εν προκειμένω την αρμοδιότητα και την ευθύνη αυτής της διασφάλισης;

Ο Δήμος ίσως; Η Δημοτική Κοινότητα; Άλλος Φορέας;

Αλλά είπαμε: ας μην…προτρέχουμε.

* Γκαγκανιά: αρχαίος οικισμός «Πηγαί» από τις πολλές πηγές που είχε. Από  εδώ υδρευόταν και η αρχαία πόλη  «Λεύκη» (σημερ. Χαλάσματα).

ΦΩΤΟ: oryktosploutos.net