Το άγχος των εξετάσεων και πως να το αντιμετωπίσουμε

Η λέξη «άγχος» προέρχεται από το αρχαιοελληνικό ρήμα «άγχω», που σημαίνει σφίγγω το λαιμό κάποιου, πνίγω με θηλιά, βρόγχο, απαγχονίζω. Η ετυμολογία του αποδίδει με γλαφυρότητα, το αίσθημα του «πνιξίματος» που έχουμε κάθε φορά που αγχωνόμαστε.

Παρόλ’ αυτά, το άγχος είναι ένας αρχέγονος αμυντικός μηχανισμός. Σκοπός του είναι να κινητοποιεί το σώμα για να ανταποκριθεί σε περίπτωση κινδύνου. Το άγχος μαζί με το φόβο και  τον πόνο, είναι άκρως απαραίτητα για την επιβίωσή μας.

Ας δούμε όμως τι συμβαίνει στο σώμα μας κάθε φορά που αντιμετωπίζουμε αυτό το συναίσθημα.

Όταν αγχωνόμαστε, το αίμα φεύγει από το πεπτικό σύστημα και τα γεννητικά όργανα και πάει στα άκρα και στον εγκέφαλο. Με αυτόν τον τρόπο το σώμα προετοιμάζεται για φυγή ή για μάχη, ανάλογα την περίσταση.

Ο οργανισμός υπεροξυγονώνεται, η καρδιά αυξάνει τους παλμούς της στην προσπάθειά της να επαναφέρει την ισορροπία οξυγόνου και διοξειδίου του άνθρακα. Αυτός είναι ο λόγος που παρουσιάζονται ζαλάδες, δύσπνοια και μυική ένταση.

Τα επινεφρίδια με τη σειρά τους εκκρίνουν κορτιζόλη, που είναι η ορμόνη του άγχους. Το συκώτι επηρεάζεται και παράγεται περισσότερη γλυκόζη. Επίσης έχουμε έντονη εφίδρωση.

Όταν το σώμα βρίσκεται για μεγάλο χρονικό διάστημα εκτεθειμένο σε αυτήν την κατάσταση,  δημιουργούνται προβλήματα σε όλα τα συστήματά του.

Αφού ορίσαμε το άγχος, ας δούμε και τον ορισμό των εξετάσεων για τη χώρα μας. Οι εξετάσεις είναι ένας τρόπος ποσοτικής αξιολόγησης με σκοπό την προαγωγή στην επόμενη τάξη ή βαθμίδα εκπαίδευσης και τη βαθμολόγηση. Σε αυτήν τη διαδικασία εμπλέκονται μαθητές, εκπαιδευτικοί γονείς και κηδεμόνες.

Οι εξετάσεις είναι ένας παράγοντας που δημιουργεί μεγάλο άγχος. Το ζητούμενο είναι αυτό να είναι διαχειρίσιμο και όχι ανεξέλεγκτο.

Όσον αφορά τους μαθητές τα παρακάτω βήματα θα τους βοηθήσουν ώστε να ανταπεξέλθουν σε αυτήν την δύσκολη περίοδο:

• Η οργάνωση του διαβάσματος είναι το κλειδί τόσο της επιτυχίας όσο της μείωσης του άγχους.
• Οι συχνές επαναλήψεις θα σας βοηθήσουν τόσο μαθησιακά όσο και ψυχολογικά.
• Εκφράστε τις απορίες σας στους διδάσκοντές σας, όσο ανόητηες και αν σας φαίνονται.
• Την τελευταία στιγμή δώστε μεγαλύτερη σημασία σε όσα ήδη ξέρετε καλύτερα.
• Κοιμηθείτε όσο περισσότερο γίνεται. Ο εγκέφαλος κατά τη διάρκεια του ύπνου αποθηκεύει και επεξεργάζεται τις πληροφορίες που έχει λάβει.
• Κάντε μια βόλτα ή ασκηθείτε. Η σωματική δραστηριότητα συμβάλλει στην έκκριση σεροτονίνης και ενδορφινών που σχετίζονται με την καλή διάθεση και μειώνουν το άγχος.
• Αποφύγετε το διάβασμα της τελευταίας στιγμής. Δεν έχει αποτελέσματα.
• Χαλαρώστε και εκτονωθείτε.

Κατά τη διάρκεια των διαγωνισμών:

• Διαβάστε πολύ προσεκτικά τα θέματα
• Ξεκινήστε από τα ευκολότερα και τα μικρότερα σε έκταση. Ασχοληθείτε στο τέλος με τα μεγαλύτερα και τα δυσκολότερα.
• Να είστε πολύ προσκεκτικοί με τη διατύπωση των απαντήσεών σας
• Γράψτε τα πάντα μην αφήνετε κενά.
• Μη βιαστείτε να φύγετε.
• Κάντε έναν ενδελεχή επανέλεγχο.

Σε περίπτωση που μπλοκάρετε από το άγχος δοκιμάστε τα εξής:

• Κλείστε τα μάτια και φανταστείτε ότι βρίσκεστε σε ένα ασφαλές και χαλαρωτικό μέρος.
• Πάρτε βαθιές ανάσες. Το οξυγόνο βοηθάει τον εγκέφαλο να λειτουργήσει καλύτερα και την καρδιά να επανέλθει σε φυσιολογικούς ρυθμούς.
• Σφίξτε τη γροθιά σας εισπνέοντας και χαλαρώστε την εκπνέοντας.
• Βγείτε από την αίθουσα, κινηθείτε.
• Σιγοτραγουδήστε! Ο ρυθμός της μουσικής κατευνάζει το άγχος.
• Υπενθυμίστε στον εαυτό σας ότι αξίζετε τα καλύτερα και ότι μπορείτε να αντεπεξέλθετε!
• Θυμηθείτε ότι μετά τις εξετάσεις έρχονται οι διακοπές!

Οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά τους σε αυτήν την απαιτητική στιγμή με διάφορους τρόπους:

• Κάντε υπομονή!
• Οι προσδοκίες σας θα πρέπει ν ανταποκρίνονται στις ικανότητες και τις κλίσεις του παιδιού.
• Αντί να τα επικρίνετε σε μια πιθανή αποτυχία καλό θα ήταν να θέσετε την εξής ερώτηση: Προσπάθησες όσο μπορούσες; Αφήστε τα παιδιά να κρίνουν αν η προσπάθειά τους ήταν επαρκής.
• Να θυμάστε και να θυμίζετε και στους διαγωνιζόμενους ότι άλλο η επιτυχία και άλλο η ευτυχία.
• Το παιδί αξίζει ακόμη και αν αποτύχει. Η ακαδημαϊκή του επίδοση δεν ορίζει την αυταξία του.
• Ενημερωθείτε και ενημερώστε και τους εφήβους, για τις εναλλακτικές που έχουν σε περίπτωση που δεν τα καταφέρουν στις πανελλήνιες.
• Φροντίστε τη διατροφή τους. Χρειάζονται ένα καλό πρωινό, μικρά και συχνά γεύματα, πολλά υγρά, σοκολάτα και καφεϊνη σε λογικά επίπεδα, ελαφριά γεύματα με λίγα λιπαρά, πολλές βιταμίνες και πολλά ω-3 και ω-6 λιπαρά.

Η υγεία, ψυχική και σωματική, είναι το μόνο εφόδιο που χρειάζονται οι νέοι για να πάνε όπου έχουν ονειρευτεί. Καμία επιτυχία δεν είναι πιο πολύτιμη από αυτά! Καλή επιτυχία και προπαντώς ψυχραιμία!

Σοφία Τσεκούρα, Φιλόλογος Ειδικής Αγωγής – Ειδική Παιδαγωγός