Σε ένα κράτος «κωπηλάτη» ο λαϊκισμός και η αριστερά ζευγαρώνουν
Γράφει ο Θεόδωρος Σταυριανόπουλος

Για τον επαναπροσδιορισμό του ρόλου του κράτους, πρέπει να γίνει σαφής διάκριση των επιτελικών αρμοδιοτήτων-δραστηριοτήτων του. Θέλουμε κράτος «πλοηγό» ή κράτος «κωπηλάτη». Η ανωτέρω διάκριση αρμοδιοτήτων-δραστηριοτήτων στη χώρα μας ήταν και είναι ουσιαστικά ανύπαρκτη.

Το κράτος παραδοσιακά λειτουργεί ταυτόχρονα ως «πλοηγός» και ως «κωπηλάτης», συνθέτοντας ένα εξαιρετικά σύνθετο μόρφωμα, που παραμένει περίπλοκο υπό την επίδραση αλλεπάλληλων νομοθετικών ρυθμίσεων, ταξικών συμφερόντων και κομματικών επιδιώξεων. Οι όποιες μεταρρυθμίσεις γίνονταν, αν τις επέτρεπε ο συνδικαλισμός είχαν σαν στόχο να μετατρέψουν το κράτος από «πλοηγό» σε «κωπηλάτη» και αντιστρόφως.

Στις κρατικές δημόσιες υπηρεσίες, πρέπει να υπάρχουν συστήματα μέτρησης της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας τους. Στη χώρα μας, η μέτρηση και η αξιολόγηση της απόδοσης δεν υφίσταται. Οι Διοικήσεις των Οργανισμών και των κρατικών υπηρεσιών να απολογούνται για το αποτέλεσμα δεν συνηθίζεται. Οι δημόσιοι οργανισμοί και υπηρεσίες στην πλειοψηφία τους λειτουργούν ως αυτόνομα «βιλαέτια», κάτι σαν μεταλλαγμένος «κοτσαμπασισμός» χωρίς ουσιαστικό έλεγχο στη σπατάλη και στον τρόπο διοίκησης. Oι Διοικήσεις έπαιρναν αυξήσεις και bonus ακόμα και στις περιπτώσεις που τα έσοδα των Οργανισμών τους πάτωναν! Απαιτείται η εφαρμογή μιας στρατηγικής σαφών στόχων-κινήτρων-επιβραβεύσεων και κυρώσεων.

Παγκοσμίως γνωστόν είναι ότι ο Ιδιωτικός Τομέας είναι ο βασικός και κυρίαρχος  πυλώνας της Παγκόσμιας Οικονομίας, ο οποίος παράγει πλούτο. Ο Δημόσιος Τομέας της χώρας μας, αντί να διαχειρίζεται με ευσυνειδησία και φειδώ τον παραγόμενο πλούτο που προκύπτει από φόρους και εισφορές του Ιδιωτικού Τομέα και της ίδιας της κοινωνίας, κατασπαταλά και καταβροχθίζει αφειδώς και ασυνείδητα τους πόρους του Έθνους. Διότι εις την χώρα μας έχει παρερμηνευθεί ο όρος και ο σκοπός του Δημοσίου Τομέα.

Ο συνδικαλισμός, αλλά κυρίως το κομματικό σύστημα, όπως έχει δομηθεί σ’ όλη τη διάρκεια της μεταπολίτευσης, αποτελεί ένα σύστημα κλειστών ακροατηρίων, με την ανάπτυξη των μηχανισμών ως βασικών εργαλείων της σύστασής τους και με μοναδικό σκοπό την  ανέλιξη των στελεχών τους σε διοικητικές θέσεις. Αυτό συνέβαινε και συνεχίζει να συμβαίνει και δεν βοηθά να συμβεί η επανίδρυση ούτε στο κράτος, αλλά ούτε και στην κοινωνία.

Η αριστερά παραδοσιακά  έδειχνε ότι ήταν επιφυλακτική στην αντίληψη του λαϊκισμού. Στην ουσία όμως απ’ ότι φάνηκε στις μέρες μας ο λαϊκισμός και η αριστερά ζευγαρώνουν. Γύρω απ’ αυτό το ζευγάρι πολλοί αριστεροί παίζουν «κρυφτούλι», ανεξάρτητα από το αν το συνειδητοποιούν ή όχι. Ωστόσο, πρέπει να σημειωθεί ότι η αριστερή ιδεολογία  πάντα είναι ενδιαφέρουσα, πάντα έχει την αξία της. Οι ιδεολογίες είναι κοινωνικές κατασκευές προκειμένου να  οριοθετήσουν κινητοποιήσεις, βάζοντας διεκδικητικό πρόσημο στην κοινωνική και πολιτισμική εξέλιξή μας. Στην πράξη όμως ο αγώνας  είναι άνισος ή «βρώμικος», η δε διεκδίκηση είναι κάθετη και συντεχνιακή. Ο κάθε κλάδος αγωνίζεται για την πάρτη του. Αυτό έδειξαν οι άνισες αμοιβές των εργαζομένων. Ανύπαρκτη αξιοκρατία και ας είχε γίνει σύνθημα και αυτή.

Ο χώρος της αριστεράς υπήρξε πάντα υπέρμετρα διεκδικητικός, αγνοώντας τον κρατικό υπερδανεισμό. Ποτέ δεν τον κατήγγειλε ούτε αυτόν αλλά ούτε και την κρατική σπατάλη. Πάντα η αριστερή φωνή ήταν αρωγός στην οποιαδήποτε διεκδίκηση ακόμα και αν αυτή ήταν υπερβολική ή παράλογη. Έτσι αναπτύχθηκε ο λαϊκισμός μη επιτρέποντας στην κατά καιρούς απόπειρα «επανίδρυσης του κράτους» που επιχειρήθηκε. Τα λαοπλάνα συνθήματα, «κυρίαρχος λαός», « ο λαός στην εξουσία», «λαέ μη σκύβεις το κεφάλι», «λαέ σου πίνουνε το αίμα», εξέθρεψαν τον λαϊκισμό και άδειασαν τον εργαζόμενο από υποχρεώσεις.

Η πρόσφατη συγκυρία της βαθιάς οικονομικής κρίσης της χώρας μας πέρα  από τις ευθύνες της διακυβέρνησής της, εδράζεται επίσης και στις γενικότερες πολιτικές και οικονομικές αλλαγές στο διεθνή χώρο. Στο χώρο της οικονομίας δεν επικρατούν πλέον κανονικές συνθήκες, επικρατούν συνθήκες τρομοκρατίας. Εδώ πλέον ισχύει αυτό που λένε «ο θάνατος σου , η ζωή μου». Αυτό γίνεται πολύ απλά αντιληπτό. Φθάσαμε στο σημείο οι μεν να τζογάρουν υπέρ της χρεοκοπίας των δε.

Ίσως η κρίση να αποτελεί και «βήμα» για να αναστοχαστούμε επί της ουσίας της πολιτικής, να αναγνωρίσουμε τα λάθη μας και να τα διορθώσουμε. Πρέπει να διαπαιδαγωγηθεί ο ενεργός και χειραφετημένος πολίτης, ο κοινωνικός και δημιουργικός άνθρωπος. Η δε αριστερή σκέψη σίγουρα έχει φαντασία και παράγει ιδεολογία. Αν θέλει όμως να μην οδηγηθεί σε φθίνουσα οριακή χρησιμότητα, θα πρέπει οι άνθρωποι που κινούνται στο χώρο της ευρύτερης αριστεράς να προσανατολίσουν την πυξίδα τους κατά τέτοιον τρόπο ώστε  να αποτυπώνουν σωστά την πραγματικότητα λέγοντας τα σύκα-σύκα και την σκάφη-σκάφη.

Η θεωρία με την πράξη της αριστεράς στις μέρες μας απομακρύνθηκαν. Πρέπει όμως να ξαναβρεθούν και πάλι πολύ κοντά και να διαγράψουν μια αληθινή πορεία στην καθημερινότητα, δίνοντας δείγματα γραφής τέτοια που να πείσουν τον κόσμο να ονειρευτεί και να δει το μέλλον του  ξανά αισιόδοξα. Γιατί πολλά χρόνια ως χώρα είχαμε διαλέξει ως βηματισμό το σημειωτόν και την όπισθεν καθώς και τα μεγάλα λόγια. Ο λαϊκισμός έχει κοντά ποδάρια και όσο και να υπόσχεται, δεν μπορεί να πάει και πολύ μακριά.

ΥΓ. Στη χώρα μας το Κράτος πάντα ήταν υπερπροστατευτικό του Δημόσιου τομέα εις βάρος του Ιδιωτικού. Ο Ιδιωτικός Τομέας καταντούσε εργοδότης του Δημοσίου. Το Κράτος μη έχοντας άλλους ισχυρούς πόρους κατέφευγε στην υψηλή φορολόγηση. Ο Ιδιωτικός τομέας με την σειρά του βρίσκοντας μπροστά του υψηλούς φορολογικούς συντελεστές φοροδιέφευγε με την ανοχή του Κράτους.

Θεόδωρος  Σταυριανόπουλος, MSc Ηθ. Φιλοσοφίας – Μαθηματικός