monemvasianews.gr η Φωνή της Μονεμβασίας
Στις πρόσφατες εκλογές του Μαίου κατέβηκα υποψήφιος Περιφερειακός Σύμβουλος με το συνδυασμό «Πελοπόννησος Οικολογική» με επικεφαλής τη Λυμπεροπούλου Δήμητρα. Με αφορμή την υποψηφιότητά μου αυτή, ξεκίνησα μια περιοδεία στη Λακωνία προκειμένου να προβάλλω τα πιστεύω μου και τις θέσεις του συνδυασμού μου.
Επισκέφτηκα αρκετά χωριά και μίλησα με πολλούς κατοίκους. Σε ένα από αυτά που επισκέφτηκα βρέθηκα σε μια ομήγυρη ανθρώπων οι οποίοι συνοικούσαν με Ρομά. Ελέω εκλογών η κουβέντα μας περιστράφηκε στο δικό τους κοινωνικό πρόβλημα που δεν ήταν άλλο εκτός από την προβληματική συγκατοίκηση μαζί τους. Χαρακτηριστικό της κουβέντας μας ήταν, ότι όταν επισκέφτηκε τη περιοχή βουλευτής του νομού μας ο οποίος και τυγχάνει μέλος της σημερινής κυβερνήσεως, αυτό που τους είπε με ευθύτητα ήταν … « Θα πρέπει να μάθετε να ζείτε με τους Ρομά ». Αυτή η άποψη όσο τετριμμένη και αν ακούγεται σήμερα, αποτελεί μια πάγια πολιτική στάση και θέση των κυβερνήσεων των τελευταίων δεκαετιών, χωρίς όμως να μας λέει τον τρόπο. Γιατί εννοείται ότι κανένας βουλευτής δεν έχει πέσει θύμα της παραβατικότητας τους όπως για παράδειγμα, να τρακάρει με ανασφάλιστο αυτοκίνητο Ρομά, ή να πάει στο χωράφι του ή στο θερμοκήπιο του να μαζέψει τη παραγωγή του που με τόσο κόπο και χρήμα εποίησε και να τη βρει μοιρασμένη στα τσαντίρια, ή ακόμα χειρότερα να πέσει ο ίδιος θύμα κλοπής και ξυλοδαρμού.
Μπορούμε λοιπόν να ζούμε μαζί με τους Ρομά και παράλληλα με τις ευλογίες την αναλγησία και την αδιαφορία της Πολιτείας να ανεχόμαστε αυτή τη παραβατική συμπεριφορά για χάρη της καλής συμβίωσης; Εκ πρώτης όψεως αυτό πρακτικά μέχρι τώρα έχει αποδειχθεί καταστροφικό ειδικά για τις τοπικές κοινωνίες και την οικονομία τους.
Γιατί λοιπόν ενώ συμβαίνει δεκαετίες τώρα, δεν αντιμετωπίζεται πραγματικά; Δύο είναι οι βασικοί λόγοι για τους οποίους οι Δήμοι και οι περιφέρειες αδυνατούν να παρέμβουν. Ο πρώτος λόγος είναι η ψηφοθηρία. Είναι λίγο πολύ γνωστό ότι σε όποιους Δήμους κατοικούν Ρομά οι ψήφοι τους σε αντάλλαγμα χρήματα και ασυλία, ανεβάζουν και κατεβάζουν Δημάρχους. Ο δεύτερος και κυριότερος είναι ότι παρά τις αυξημένες εξουσίες που έχουν δοθεί κυρίως στις περιφέρειες ειδικά μετά τον Καλλικράτη, παρόλα αυτά υπάρχει σαφή αδυναμία λόγω έλλειψης αρμοδιοτήτων. Η παραβατικότητα τέτοιων κοινωνικών ομάδων είναι ένα φαινόμενο που αφορά όλη την Ελληνική κοινωνία και επομένως αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά μόνο με παρέμβαση από τη κεντρική εξουσία.
Όσο και αν φαίνεται παράξενο το πρόβλημα μπορεί να αντιμετωπιστεί αποφασιστικά μόνο με νομοθετική παρέμβαση. Τέτοιου είδους παραβατικές συμπεριφορές αναπτύσσονται γιατί απλά εκμεταλλεύονται το κενό που υπάρχει στο γράμμα του νόμου και στην εφαρμογή του. Πριν όμως φτάσουμε εκεί ας δούμε τα γεγονότα από την αρχή.
Σύμφωνα με στατιστικές που ανακοινώνονται κατά καιρούς από την Ε.Α το 80% περίπου της παραβατικότητας των Ρομά ανήκει σε ανήλικα άτομα από 12 ετών και άνω μέχρι ενήλικα έως 20-22 ετών. Το Όπλο λοιπόν με το οποίο διαπράττουν τις περισσότερες παρανομίες τους είναι τα παιδιά τους. Όλοι γνωρίζουμε ότι δεν μπορεί να πάει κάποιος αυτόφωρο αν στο αυτοκίνητο του έχει μαζί και τα ανήλικα παιδιά του. Για αυτό είναι συνήθης η πρακτική τους να τα έχουν πάντα μαζί τους. Όσες προσπάθειες και αν έγιναν στο παρελθόν προς την κατεύθυνση της διαχείρισης των ανηλίκων αυτών, έπεσαν στο κενό ή αντιμετώπισαν μεγάλα προβλήματα καθότι τις σαμποτάρανε τόσο οι ίδιοι οι Ρομά όσο και οι υπόλοιπες κοινωνικές ομάδες. Για να μη μιλήσουμε για τη γνωστή κρατική αναλγησία και αδιαφορία. Χαρακτηριστική είναι η προσπάθεια της ΜΚΟ «Κιβωτός των παιδιών» από το 2009 στα Εξαμίλια Κορίνθου η οποία είναι ίσως από τις ελάχιστες που προσπαθούν ακόμα.
Το Σύνταγμα των Ελλήνων ήδη από το 1926 αναφέρει ρητά ότι όλοι οι έλληνες πολίτες έως και 14 ετών πρέπει υποχρεωτικά να περνούν από εκπαίδευση. Γιατί όμως οι Ρομά δεν εκπαιδεύουν τα παιδιά τους; Μπορούμε να τους αναγκάσουμε να στέλνουν τα παιδιά τους σχολείο; Η απάντηση είναι καταφατικά ναι. Το θέμα είναι με ποιο τρόπο. Εδώ πλέον επανερχόμαστε στο νομοθετικό κενό που είπαμε πρωτύτερα. Η πολιτεία και μόνο αυτή μπορεί να νομοθετήσει κατά τέτοιο τρόπο ώστε ο νόμος να εφαρμοστεί από τους ίδιους και όχι αναγκαστικά από τα όργανα της πολιτείας δηλαδή δια της βίας. Για να γίνει κατανοητή η παρακάτω πρόταση μου θα σας δώσω ένα μικρό παράδειγμα. Μέχρι και τα τέλη της δεκαετίας του 90 κανένας σχεδόν έλληνας δεν φορούσε ζώνη ασφαλείας. Όταν όμως οι ποινές του ΚΟΚ για παραβάσεις ξεπέρασαν τα όρια της λογικής και άρχισαν υποδειγματικά να εφαρμόζονται από τα όργανα της τάξεως, τότε έως δια μαγείας οι έλληνες οδηγοί μέσα σε μερικούς μήνες άλλαξαν τη νοοτροπία τους και άρχισαν να φορούν όλοι τους ζώνη. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να μειωθούν κατά πολύ οι θάνατοι από αυτοκινητιστικά ατυχήματα. Τι σημαίνει αυτό λοιπόν και που κολλάει στη περίπτωσή μας; Αυτό σημαίνει ότι όταν η αντίδραση του νόμου σε κάποιο μας παράπτωμα είναι πολύ βαρύτερη από το παράπτωμα το ίδιο, τότε αναγκαζόμαστε να συμμορφωθούμε. Παρομοίως αν ο νομοθέτης συνδέσει τη μη συμμόρφωση των Ρομά με αυτό που επιτάσσει, με κάποια ποινή δυσβάσταχτη που να θίγει και να απειλεί την ίδια τους την επιβίωση, τότε από φόβο θα συνετιστούν. Το μόνο που μπορεί να τους κάνει να εφαρμόσουν οι ίδιοι το νόμο είναι να συνδεθεί η μη εφαρμογή της υποχρεωτικής εκπαίδευσης στα παιδιά τους με το επίδομα τους. Πολύ απλά αν ένα παιδί περάσει τις δικαιολογημένες και αδικαιολόγητες απουσίες που θα δικαιούται ανά μήνα τότε να κόβεται το επίδομα της οικογενείας του, τουλάχιστον για 6 μήνες. Αν οι απουσίες συνεχιστούν πέραν του επιτρεπόμενου ορίου κατά τη διάρκεια που ισχύει η εξάμηνη ποινή τότε να υπάρχει η δυνατότητα διακοπής του επιδόματος δια παντός. Ενώ αν το παιδί επανέλθει στη τάξη να του διακόπτεται η ποινή και να συνεχίσει ο γονέας να εισπράττει ξανά το επίδομα.
Εάν καταφέρουμε να μορφώσουμε τα παιδιά τους τότε πετυχαίνουμε 2 στόχους. Ο πρώτος είναι ότι παίρνουμε τα παιδιά από τους δρόμους και επομένως από τη παρανομία και ο δεύτερος είναι ότι τους δίνουμε μέσα από την εκπαίδευση την ευκαιρία να δημιουργήσουν μια ποιο ευπρεπή κοινωνική συμπεριφορά ποιο κοντά στα παραδεκτά πρότυπα ήθη και έθιμα. Να μπορέσουν να μορφωθούν και να αποκτήσουν όνειρα για τη ζωή τους για το μέλλον τους και να αποποιηθούν από πάνω τους τη ταμπέλα του κλέφτη, του επαίτη και του παρανόμου.
Αρκεί όμως μόνο αυτό; Μα και βέβαια όχι. Αυτό είναι μόνο η αρχή μιας συνολικής μεταρρύθμισης στη προσπάθεια ένταξης τους στη σύγχρονη κοινωνία. Ένας ή μια Ρομά όταν γεννιέται και μεγαλώνει μέσα σε ένα τσαντίρι όπου στερείται τη κάλυψη των βασικών αναγκών όπως ηλεκτρικό ρεύμα, ύδρευση, αποχέτευση, αποκομιδή των σκουπιδιών και κανόνες υγιεινής, που για όλους εμάς αποτελούν το αυτονόητο, είναι λογικό ότι η μόρφωση και μόνο δεν αρκεί για να αλλάξει η μοίρα τους.
Από το 2002-2008 διατέθηκαν πάνω από 60.000.000 ευρώ για την αναβάθμιση χώρων διαβίωσης των Ρομά. Παράλληλα χορηγήθηκαν 7.854 στεγαστικά δάνεια 60.000 ευρώ το καθένα με εγγυητή το ελληνικό δημόσιο. Μέχρι το Σεπτέμβριο του 2013 το δημόσιο είχε καταβάλλει 10.068.000 ευρώ σε πιστωτικά ιδρύματα. Τα δάνεια είχαν μοιραστεί αλόγιστα σε οικογένειες τσιγγάνων που αδυνατούσαν να τα αποπληρώσουν. Το συνολικό ληξιπρόθεσμο ποσό που αυτή τη στιγμή οι τράπεζες διεκδικούν από το ελληνικό δημόσιο ξεπερνά τα 100.000.000 ευρώ επιβαρύνοντας φυσικά τον έλληνα φορολογούμενο. Το πρόγραμμα στέγασης των Ρομά απέτυχε γιατί πολύ απλά πρώτον, το ελληνικό δημόσιο δεν κατάφερε ενώ μπορούσε να εξασφαλίσει την αποπληρωμή τους και δεύτερον επιβάρυνε τους Ρομά με μεγάλα δάνεια εντελώς δυσανάλογα με τις ανάγκες και τις οικονομικές τους δυνατότητες. Γιατί εδώ που τα λέμε, για ποιο λόγο να δώσουμε 60.000 δάνειο συνδεδεμένο με μια κατοικία η οποία δεν απευθύνεται στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους και με μια όχι ευκαταφρόνητη μηνιαία δόση; Για να εξασφαλίσουμε και τη πίτα ολόκληρη αλλά και το σκύλο χορτάτο όπως λέμε και στη καθομιλουμένη, πρέπει να εξασφαλίσουμε μια κατοικία με τουλάχιστον το μισό κόστος και μια δόση η οποία να μην ξεπερνά το ποσό των 100-150 ευρώ μηνιαίως. Αυτό μπορεί εύκολα να γίνει αν πάμε στη λύση των προκατασκευασμένων κατοικιών. Θα μπορεί το δημόσιο προκηρύσσοντας ανοικτό διαγωνισμό να παραγγείλει κάποιες χιλιάδες προκατασκευασμένα σπίτια με προδιαγραφές να μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες μιας εξαμελούς εώς και οχταμελούς οικογένειας, εξοπλισμένα με κουζίνες υγραερίου, ξυλόσομπες για θέρμανση και ηλιακό θερμοσίφωνα για ζεστό νερό. Και για να μην τους αναγκάσουμε να κλέβουν το ρεύμα από τις κολώνες του ΔΕΔΗΕ θα μπορούσαμε να εγκαταστήσουμε ένα μίνι Φ/Β σύστημα 3-5 Kw το οποίο όσο ρεύμα θα παρήγαγε άλλο τόσο θα αφαιρούταν από τους μετρητές τους. Με απλούς υπολογισμούς σε τιμές αγοράς 2013 ένα προκατασκευασμένο σπίτι 90 τ.μ στοιχίζει περίπου 380 ευρώ το τ.μ κάτι λιγότερο από 35.000 ευρώ. Αντίστοιχα ένα Φ/Β σύστημα έως 5 Kw στοιχίζει περίπου στα 6.000 ευρώ. Εννοείται ότι σε μια τυποποιημένη μαζική παραγωγή το συνολικό κόστος πέφτει περίπου κατά 20%. Τα σπίτια αυτά θα τοποθετούνται σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους οι οποίοι θα διαθέτουν τις απαραίτητες υποδομές και εισόδους πρόσβασης. Η επιλογή των χώρων αυτών θα γίνεται κατόπιν συνεννόησης με τους εκάστοτε δήμους που ήδη τους φιλοξενούν.
Η διαδικασία μπορεί να παραμείνει μέσω τραπέζης με την εγγύηση του ελληνικού δημοσίου με άτοκο διακανονισμό και με περίοδο αποπληρωμής γύρω στα 30 έτη. Έτσι ώστε η μηνιαία δόση να μην ξεπερνά τα 100-150 ευρώ. Και για να εξασφαλιστεί η αποπληρωμή των δόσεων αυτές απλά θα παρακρατούνται από το μηνιαίο τους επίδομα. Σε μια εποχή που το κράτος έχει αποκτήσει μονομερώς το δικαίωμα χωρίς να σε ρωτήσει να μπορεί να σου κατάσχει ή να σου παγώνει το μισθό σου, το επίδομά σου, την επιδότηση σου ή τις καταθέσεις σου, προκειμένου να εξασφαλίσει τη πληρωμή χρεών των πολιτών προς αυτό, δεν βλέπω το λόγο γιατί να μη μπορεί να παρακρατεί τη δόση του σπιτιού από το επίδομα τους. Δίνοντας σπίτια στους Ρομά άλλωστε τους εξασφαλίζεις άμεσα σύγχρονες συνθήκες διαβίωσης.
Σίγουρα η αλλαγή νοοτροπίας και πεποιθήσεων μια κοινωνικής ομάδας δεν μπορεί να αλλάξει από τη μια μέρα στην άλλη. Όμως εάν η πολιτεία ενσκήψει με σοβαρότητα πάνω τους και απασχολήσει εκπαιδευμένα και καλώς καταρτισμένα άτομα που να γνωρίζουν τις ιδιομορφίες ενός τέτοιου εγχειρήματος τότε όλα μπορούν να γίνουν.
Εάν ο νόμος εφαρμοστεί αμείλικτα προς όλους τους έλληνες πολίτες τότε θα σταματήσουν να κυκλοφορούν Ρομά με αυτοκίνητα φέρετρα χωρίς ΚΤΕΟ και ασφάλεια, φέροντες μονίμως υπεράριθμους επιβάτες. Ο νόμος θα πρέπει να εφαρμοστεί σε κάθε είδους παραβατικότητα από μέρους τους και να τους ακολουθεί σε κάθε έκφανση της καθημερινής τους ζωής. Δεν νοείται δηλαδή να επιτρέπονται σεξουαλικές σχέσεις μεταξύ ενηλίκων και ανηλίκων Ρομά νομιμοποιώντας με αυτό τον τρόπο φαινόμενα παιδεραστίας απλά και μόνο γιατί το έθιμό τους το επιτρέπει. Το έθιμο και το εθιμικό δίκαιο υποκαθιστά το νόμο μόνο όταν δεν υπάρχει οργανωμένο κράτος. Στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία θα πρέπει να είναι παραδειγματική η τιμωρία σε όσους αφήνουν έγκυες ανήλικες κοπέλες κάτω των 16 ετών ενώ θα πρέπει να απαγορεύεται ρητώς ο γάμος μεταξύ ανηλίκων Ρομά.
Ο περιορισμένος χώρος ενός άρθρου δεν μου επιτρέπει να αναπτύξω εις βάθος τις ιδέες μου καθώς μπορούν να γίνουν πολλές βελτιώσεις και προσθήκες πάνω σε αυτά που μέχρι τώρα έχω ήδη γράψει. Γιατί η προσπάθεια πραγματικής ένταξης και χειραφέτησης των Ρομά απαιτεί όραμα, ιδέες, μακροπρόθεσμο πλάνο και σχεδιασμό, νομοθετικές κυρίως ρυθμίσεις και παρεμβάσεις, αλλά το κυριότερο απαιτεί χρήματα. Το πτωχευμένο ελληνικό δημόσιο σίγουρα δεν αντέχει άλλα έξοδα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση όμως μπορεί. Υπάρχουν στα κιτάπια των Βρυξελλών πολλά χρήματα και σοβαρά κονδύλια τα οποία διατίθενται για τέτοιους σκοπούς και δράσεις. Αυτό που χρειάζεται είναι απλά η υποβολή ενός ολοκληρωμένου σχεδίου για την απορρόφηση τους. Στο χέρι μας είναι να τα αξιοποιήσουμε.
(Το παραπάνω άρθρο αποτελεί προσωπική γνώμη του συγγραφέως και δεν αποτελεί επίσημη θέση κανενός πολιτικού κόμματος ή φορέα.)
Ελπιδοφόρος Καλαματιανός
Πρώην υποψήφιος περιφερειακός σύμβουλος
Μέλος των Οικολόγων Πράσινων Πελοποννήσου
Συντονιστής της Πράσινης Γραμμής
