Παρουσίαση του βιβλίου « ΧΡΥΣΑΦΑ Λακωνίας »

Η παρουσίαση του βιβλίου του Γιάννη Λαμπρινάκου με τίτλο «ΧΡΥΣΑΦΑ  Λακωνίας  – Λαογραφικοί – Γλωσσικοί και άλλοι θησαυροί», πραγματοποιήθηκε στην κεντρική πλατεία Χρύσαφας την Παρασκευή 18 Ιουλίου 2014 στις 9:00 το βράδυ, με πολύ ενδιαφέρον, επιτυχία και συγκίνηση. Το κοινό ταξίδεψε στο παρελθόν: «Η Χρύσαφα μας έδωσε το ωραίο ταξίδι, ο χώρος, ο χρόνος και ο Άνθρωπος».

Χρύσαφα είναι ένα χωριό της Λακωνίας, ημιορεινό. Η οικονομία του βασίζεται κυρίως στην καλλιέργεια της ελιάς και την κτηνοτροφία. Το χωριό είναι χτισμένο σε υψόμετρο 550μ. σε μια δυτική πλαγιά του Πάρνωνα, 12 περίπου χιλιόμετρα ανατολικά της Σπάρτης. Η Χρύσαφα έχει ιστορία χιλιάδων χρόνων. Για τη μακρόχρονη παρουσία ανθρώπων στην περιοχή συνηγορούν και τα πολλά αρχαιόθετα τοπωνύμια που διασώζονται μέχρι σήμερα και ακούγονται από τα στόματα των κατοίκων της. Τέτοια είναι τα: Κούνος, Φαγιάς, Βωμός, Μεγαλίμνα, Καστόρι, Πολυζεύι και άλλα. Οι λέξεις αυτές είναι η μεγάλη απόδειξη ότι ο τόπος κατοικείται συνέχεια από την αρχαιότητα. Αλλιώς, αν είχε δηλαδή υπάρξει διακοπή, θα είχανε ξεχαστεί. Σπουδαία κληρονομιά επίσης αποτελούν οι πολλές εκκλησίες της Χρύσαφας καθώς και όλος ο οικισμός, πρότυπο παραδοσιακής οργάνωσης του χώρου και της κοινωνικής ζωής.

Τα  ιστορικά στοιχεία της Χρύσαφας κατατίθενται στο βιβλίο του συγγραφέα   «Η Χρύσαφα Λακωνίας- Ο χώρος, ο Χρόνος και ο Άνθρωπος», 2004. Είναι μια εργασία με ιστορικά και άλλα στοιχεία.

Δέκα χρόνια μετά τον πρώτο τόμο για τη Χρύσαφα, έρχεται τώρα ο δεύτερος με τους λαογραφικούς γλωσσικούς και άλλους θησαυρούς της.

Ο λόγος που γράφτηκε το βιβλίο είναι ότι:

Η λαογραφική καταγραφή είναι έτσι κι αλλιώς σημαντική, ιδίως στις μέρες της παγκοσμιοποίησης που επιβάλλει στους Έλληνες, όπως σε κάθε λαό, να διατηρήσουμε την παράδοσή μας ως κόρη οφθαλμού.

Από τον χαιρετισμό του εκδότη  Γιώργου Δημακογιάννη

Να μην ξεχνάμε και τη ρήση/οδηγό που λέει ότι οι πηγές της γνώσεως είναι δύο: οι επιστήμες και ο λαός. Η λαϊκή παράδοση, η λαϊκή σοφία είναι τροφός αδιαφιλονίκητος για όλους μας και χαιρόμαστε να ανακαλύπτουμε αναλογίες αλλά και διαφοροποιήσεις στις παραδόσεις και την άυλη κληρονομιά των χωριών μας. Οι νεοέλληνες οφείλουμε να ασχοληθούμε με αυτές για να προχωρήσουμε σωστά, για να βρούμε τον ελληνικό βηματισμό μας.

Δέκα χρόνια μετά τον πρώτο τόμο για τη Χρύσαφα, έρχεται τώρα ο δεύτερος με τους λαογραφικούς γλωσσικούς και άλλους θησαυρούς της.

Δύο τηλεγραφικές επισημάνσεις κλείνοντας:

–       Πλούτος της Λακωνίας (και της Ελλάδας) είναι το ανθρώπινο δυναμικό, οι άνθρωποί της. Και

–       Όσο γεννιούνται παιδιά και βιβλία -στην Πατρίδα μας- δικαιούμεθα να ελπίζουμε!

Λόγια του συγγραφέα

Το παρόν βιβλίο, με λαογραφικό και γλωσσικό υλικό, αποτελεί το δεύτερο μέρος του βιβλίου της Χρύσαφας. Όλο το υλικό κατ’ αρχάς αποτελούσε έναν τόμο. Εν τούτοις, ο τόμος αυτός κατέληξε πολυσέλιδος και αποφάσισα να μοιράσω το υλικό σε δύο βιβλία για πρακτικούς λόγους. 

Στην παρούσα μελέτη έγινε καταγραφή διαφόρων λαογραφικών και γλωσσικών στοιχείων. Πριν ή και ύστερα από κάθε καταγραφή προστίθενται λίγα σχόλια για το υλικό της συλλογής, έτσι ώστε να βοηθείται ο αναγνώστης να το κατανοήσει καλύτερα. Επίσης ας ληφθεί υπόψη, ότι στην παρούσα εργασία έχει γίνει επιλογή του λαογραφικού υλικού. Για παράδειγμα δεν έχουμε καταγράψει τα παραμύθια της περιοχής, ή δε γράφουμε για διάφορες ποιμενικές πρακτικές και δοξασίες που αφθονούν στην περιοχή. Φοβάμαι πως αν καταγράφαμε τα πάντα θα γράφαμε ένα ογκώδες βιβλίο. Άλλωστε, για πολλά έθιμα και ασχολίες έχουν γράψει πολλοί συγγραφείς και μάλιστα αρκετοί από γειτονικά μας χωριά έτσι ώστε η δική μας συνεισφορά θα κατέληγε σε πολλές περιπτώσεις σε επανάληψη.

Από το οπισθόφυλλο

Λόγω των τρομακτικών κοινωνικών και οικονομικών αλλαγών που έχουν ενσκήψει στον ελληνικό χώρο τα τελευταία 100 χρόνια, το παρελθόν ραγδαία απομακρύνεται. Έτσι υπάρχει ο κίνδυνος μαζί με τα παλιόνερα της σκάφης να πετάξουμε και το βρέφοςόπως λέει μια ξένη παροιμία. Δηλαδή μέσα στην παραζάλη και τη γοητεία του καινούργιου να υποτιμήσουμε τη γνώση, το αποθησαύρισμα εμπειριών τόσων και τόσων παλιότερων γενεών.

Οι παροιμίες, οι λαϊκές ρήσεις, οι προλήψεις, η παραδοσιακή μαγειρική, η πραχτική μετεωρολογία, η λαϊκή ιατρική έχουν πολλά να προσφέρουν ακόμα. Δεν είμαστε ουτοπιστές να πιστεύουμε ότι κάποτε θα επανέλθουμε σε έναν παράδεισο του χτες. Ξέρουμε όμως καλά πως ούτε βρισκόμαστε σε έναν παράδεισο του σήμερα. Προσπαθούμε, στο μέτρο του δυνατού, να κρατήσουμε τα καλά, τα χρήσιμα στοιχεία και από τις δύο πλευρές. Λέμε ναι στο κινητό αλλά θυμόμαστε και καμιά παροιμία που έλεγε η γιαγιά μας. 

Υλικό από τον επίλογο

Κάθε ένα από τα πολλά βιβλία με λαογραφικό υλικό που έχουμε διαβάσει έχει τη δική του οργάνωση αντανακλώντας τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα του ερευνητή αλλά και το χαρακτήρα της κάθε περιοχής. Το ίδιο ισχύει και για το παρόν βιβλίο.

Ελπίζουμε να προσφέραμε λίγη χαρά και συγκίνηση στον αναγνώστη παρέχοντας μια ποικιλία λαογραφικού υλικού σε αυτή τη συλλογή. Σίγουρα, μετάλλευμα υπάρχει ακόμη πολύ και δεν εξαντλείται με το μικρό αυτό βιβλίο. Μοιραία ανακαλύπτουμε κάθε μέρα συμπληρωματικό υλικό αλλά κάπου πρέπει να βάλουμε τελεία.

Σε οικονομικό επίπεδο οι πρόγονοί μας ζούσαν με πολύ λιγότερα. Είναι όμως φανερό, και δεν θέλουμε να εξωραΐσουμε το παρελθόν, ότι ο κόσμος τους ήτανε πλουσιότερος σε  νόημα και πληρέστερος σε αισθήματα. Ηθικά στέκονταν σε στερεότερο έδαφος.

Οι προλήψεις καθρεφτίζουν κάτι το αρνητικό. Από την άλλη, συνδέουν μαγικά τα πράγματα και τις καταστάσεις και εκφράζουν μια ποιητική άποψη της πραγματικότητας. Τα τοπωνύμια είναι η αγιασμένη γεωγραφία του τόπου μας και η ζωντανή κληρονομιά της μνήμης. Ο λεξικολογικός πλούτος αποτυπώνει τη μακρόχρονη πορεία της ελληνικής γλώσσας, τη σίγουρη σύνδεση με τον Ομηρικό κόσμο καθώς και τις ιστορικές περιπέτειες του τόπου και των κατοίκων.

Κατά τη γνώμη μου, κάθε κάτοικος διατηρούσε ακέραια την ατομικότητά του  ενώ παράλληλα προσέφερε στο συλλογικό πλούτο της κοινότητας.

Εκφράζω εδώ τη μεγάλη νοσταλγία που νιώθω γράφοντας για τα περασμένα. Παρηγορούμαι με την ιδέα ότι πολλά από τα στοιχεία επιβιώνουν και σήμερα. Σήμερα τα έχουμε πιο πολύ ανάγκη.

Ευχόμαστε να παρακινηθεί κάποιος άλλος ερευνητής στο μέλλον να καταγράψει και άλλες πτυχές από τον πλούσιο κόσμο της παράδοσης της Χρύσαφας, Έναν κόσμο γεμάτο συμβολισμό, μαγεία και δύναμη.

Όλα αποδεικνύουν ότι ενώ μία είναι η Ελλάδα είναι ταυτόχρονα άπειρη στην ποικιλία της.

Ο κάθε τόπος επηρεάζεται από τη γενική μοίρα και το χαραχτήρα της ευρύτερης γεωγραφικά και πολιτιστικά περιοχής στην οποία ανήκει. Χρωματίζεται από ένα ιδιαίτερο χρώμα, μια διαφορά, η οποία όσο μικρή και αν είναι, φαίνεται σε αυτόν που έχει το μεράκι να την προσέξει, να την  ακούσει. Έτσι λοιπόν πολλά από τα στοιχεία που έχουμε συγκεντρώσει σε αυτή τη συλλογή είναι σίγουρο ότι συναντώνται όχι μόνον σε γειτονικά χωριά με τη Χρύσαφα, αλλά και σε μακρινότερους τόπους. Παρόλα αυτά, σε πολλές περιπτώσεις αποτελούν μια μοναδικότητα. Πέρα από αυτά, πιστεύω ότι αξίζει η καταγραφή αυτών των λαογραφικών στοιχείων για πολλούς λόγους, με κυριότερο αυτόν της διάσωσής τους από το φάντασμα της λησμονιάς.

Σύντομο βιογραφικό σημείωμα

Ο Γιάννης Λαμπρινάκος γεννήθηκε το 1952 στη Χρύσαφα  Λακωνίας. Μετά τις γυμνασιακές  του σπουδές στη Σπάρτη, μετανάστευσε στις ΗΠΑ. Εκεί εργάστηκε και παράλληλα  σπούδασε με υποτροφία ξένες γλώσσες (Ισπανικά, Γαλλικά, Αγγλικά) στο Northeastern Illinois University, απο όπου πήρε το πτυχίο B.A με τιμές,  το 1975. Σπούδασε μεταπτυχιακά μαθήματα στην Εφαρμοσμένη  Γλωσσολογία στο ίδιο Πανεπιστήμιο.  Επιστρέφοντας στην Ελλαδα διορίστηκε στο Δημόσιο ως καθηγητής Αγγλικής.  Μετά από διαγωνισμό κέρδισε υποτροφία από το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών και το 2001 αναγορεύτηκε Διδάκτωρ του Τμήματος Αγγλικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας  του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Σήμερα είναι Σχολικός Σύμβουλος Αγγλικής στο νομό Αρκαδίας και  Λακωνίας. Έχει  διδάξει  Αγγλικά για πολλά χρόνια στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου. Επίσης δίδαξε Ισπανική γλώσσα στο Ανοικτό Παν/μιο.

Συμμετέχει σε Ελληνικά και Διεθνή Συνέδρια και έχει κάνει πολλές δημοσιεύσεις.

Ο Γιάννης Λαμπρινάκος είναι παντρεμένος. Έχει τρία παιδιά και ζει στη Σπάρτη Λακωνίας.

Άλλα έργα του συγγραφέα:

Η Χρύσαφα Λακωνίας: Ο χώρος, ο χρόνος και οι άνθρωποι.  Λακωνικές Εκδόσεις, Σπάρτη 2004.

Αγριάνου Λακωνίας: Ένας τόπος πέρα από τα όρια. Σπάρτη 2013