Μονεμβασία: Mεσαιωνική μαγεία!

Γράφει η Δήμητρα Βασιλείου-Εgan*

Επικοινωνώ, εντυπωσιασμένη από την πρόσφατη επίσκεψή μου στην Καστροπολιτεία της Μονεμβασιάς! Φορτισμένη από τις εντυπώσεις μου έγραψα ένα μικρό «αφήγημα» και σας το στέλνω με άπειρες  ευχαριστίες γι’ αυτή την μοναδική εμπειρία που είχα. Περισσότερο, δεχτείτε, εκ μέρους όλων των Μονεμβασιτών,  τα ταπεινά μου αλλά ΘΕΡΜΑ ΣΥΓΧΑΡΗΤΗΡΙΑ προς  όλους εσάς που αγαπάτε τον τόπο σας (είναι φανερό) και καταβάλλετε μεγάλη  προσπάθεια επί πολλά χρόνια να διατηρείτε την τόσο σημαντική ιστορική ταυτότητα αυτού του μοναδικού τόπου.

«Σκαρφαλωμένη» στη νοτιότερη ακτή της Πελοποννήσου η Καστροπολιτεία της Μονεμβασιάς, που σημαίνει «μοναδική  είσοδος» σε περιμένει να σε ταξιδέψει σε άλλους καιρούς!

Είναι το «πέτρινο καράβι» του Γιάννη Ρίτσου, γέννημα  της Μονοβασιάς, όπως την αποκαλεί και ο ίδιος. Είναι η Μalvasia των Φράγκων που έδωσε το όνομά της και στο αγαπημένο γλυκό κρασί που παράγεται στην περιοχή και έγινε περιζήτητο σε όλη τη Μεσόγειο.

Η κρυμμένη Πόλη με το τεράστιο βυζαντινό φρούριο πάνω στον κόκκινο βράχο,  που αποσχίστηκε από την ξηρά πριν εκατοντάδες χρόνια μετά από μεγάλο σεισμό, κλείνει στην αγκαλιά της πυργόσπιτα, βυζαντινές εκκλησίες, αλλά και πολλούς θρύλους.

Η γεωγραφική της θέση στο θαλάσσιο δρόμο προς την Αν. Μεσόγειο την  καθιστά στόχο επιδρομών πειρατών και κατακτητών ανά τους αιώνες, παρά τη σθεναρά και συνεχή αντίσταση των κατοίκων. Το φρούριο της Μονεμβασιάς γίνεται Βυζαντινό, Φράγκικο, Ενετικό, Οθωμανικό και τελικά Ελληνικό (1821), με τις ανάλογες επιπτώσεις κάθε φορά, διατηρώντας όμως   τα σημάδια τεσσάρων, τουλάχιστον, πολιτισμών.

Ακατοίκητο σήμερα το επάνω τμήμα, η Άνω Πόλη, συνδέεται με πέτρινο μονοπάτι με την Κάτω Πόλη όπου σε υποδέχονται οι φιλόξενοι Μονεμβασίτες, στα καφέ, εστιατόρια, μαγαζιά, κάτω από το ενετικό τείχος με τη μαγευτική θέα στο καταγάλανο Μυρτώο πέλαγος.

Στην κεντρική πλατεία με το κανόνι και τον βυζαντινό ναό του Ελκόμενου Χριστού υπάρχει η Αρχαιολογική Συλλογή της Μονεμβασιάς με ευρήματα από  ανασκαφές.  Εκεί  θ’ απολαύσεις άλλη μια θέα που κόβει την ανάσα! Το βαθύ γαλάζιο της θάλασσας ενώνεται μ’ αυτό του ουρανού και λαμποκοπά στο μεσημεριάτικο  ήλιο.

Εντυπωσιακή και η προτομή του Γιάννη Ρίτσου, που κοσμεί την είσοδο του παλιού σπιτιού του και μας καλωσορίζει μόλις περνάμε την Πύλη.  Εδώ αρχίζει ένα ιστορικό ταξίδι στον μεσαιωνικό οικισμό που είναι ζωντανός και άψογα διατηρημένος σήμερα, χάρη στις άοκνες και επίμονες  προσπάθειες των κατοίκων αυτής της μοναδικής πόλης με την τόσο πλούσια ιστορία.

Λαξεμένα στο βράχο σκαλιά και στενά μονοπάτια σε φέρνουν μπροστά σε παλιά οικόσημα σκαλισμένα στην πέτρα, αψίδες,  μαρμάρινους θρόνους, βαριές ξύλινες πόρτες που σφραγίζουν παλιά αρχοντικά, πέτρινα καλντερίμια, όλα  να συνθέτουν ένα μοναδικό σκηνικό. Σε κάθε στροφή σε ξαφνιάζει η θέα όπως ξεπροβάλλει πίσω από καμάρες και θολωτά παράθυρα.

Για πολλούς η Λακωνία αρχίζει και τελειώνει εδώ – στα τείχη και τις πολεμίστρες, στις βεράντες που μοιάζουν να αιωρούνται πάνω από την καταγάλανη  θάλασσα, στις κεραμοσκεπές  που νομίζεις θ’ αγγίξουν το κύμα, στην εκκλησιά που ισορροπεί στο χείλος του γκρεμού, στην ιστορία που αποπνέει το κάθε τι γύρω σου, αλλά και στους αγώνες και την προσπάθεια των κατοίκων να κρατήσουν ζωντανή την ιστορική  ταυτότητα της πόλης που αγαπούν.

Είναι δύσκολο να περιγράψεις αυτή την ξεχωριστή ομορφιά και μοναδική εμπειρία.  Απλά πρέπει να την επισκεφθείς! Η Καστροπολιτεία της Μονεμβασιάς – ένα ονειρικό ταξίδι στο χρόνο και την ιστορία σε περιμένει!

* Η Δήμητρα Βασιλείου-Egan είναι φιλόλογος, μεταφράστρια, επιμελήτρια κειμένων και εκδόσεων. Δίδαξε ελληνικά και ελληνική-αγγλική μετάφραση στα πανεπιστήμια Deakin και Μελβούρνης όπου και διέμεινε 28 χρόνια. Έχει ασχοληθεί συστηματικά με θέματα του  Απόδημου Ελληνισμού και συμμετείχε  στη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας 2004