Θεραπεία μέσω τέχνης; γιατί όχι!
Γράφει η Ασπασία Γεωργιλή

Η τέχνη, ανέκαθεν αποτελούσε αναπόσπαστο κομμάτι της κουλτούρας όλων των λαών. Συναντάται ήδη από την αρχαιότητα ως μέσω διαφυγής και εκτόνωσης αλλά και επικοινωνίας με τη θεία δύναμη. Αρχαίοι πολιτισμοί ανά τη γη είχαν εφεύρει , θα λέγαμε, έναν τρόπο ψυχικής έκστασης που τον χρησιμοποιούσαν ευρέως και απόλυτα προσαρμοσμένο στη καθημερινή τους ζωή. Έτσι λοιπόν η μουσική, το θέατρο, ο χορός, η τέχνη της χάραξης λίθων και γλυπτικής, φέρει τη σφραγίδα των μάγων, των τελεταρχών, των υποκριτών αλλά και του απλού προϊστορικού ανθρώπου.

Η ανάγκη για συναισθηματική έκφραση με τρόπο μη λεκτικό, υπήρχε υπάρχει και θα συνεχίζει να υπάρχει όσο και η ανθρωπότητα, που με την εξέλιξή της, ανακαλύπτεται όλο και περισσότερο η αξία της τέχνης. Η τέχνη είναι ένα παντοδύναμο εργαλείο έκφρασης- επικοινωνίας και θεραπευτικής βοήθειας. Στηριζόμενοι σε αυτό , σύγχρονοι  επιστήμονες και επαγγελματίες υγείας ,  με σεβασμό και μίμηση  των αρχαίων και μέσα από πληθώρα επιστημονικών ερευνών «φλερτάρουν» με την ιδέα της θεραπείας μέσω τέχνης σε άτομα που παρουσιάζουν διάφορες ψυχοσωματικές διαταραχές και μη.

   

Διαπιστώνουμε λοιπόν ότι τις τελευταίες δεκαετίες,  στο Δυτικό κόσμο ,  εντάσσεται η θεραπεία μέσω τέχνης σε προγράμματα ,κλινικές  και σωφρονιστικά ιδρύματα ως συμπληρωματική ψυχοθεραπεία και με θετικά αποτελέσματα όσο αφορά την ψυχική διάθεση των ατόμων. Ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια σε χώρες της Ευρώπης και Αμερικής παρατηρείται σημαντική άνθιση της θεραπείας αυτής, η οποία χαρακτηρίζεται ως μια από τις αποτελεσματικότερες μορφές ψυχοθεραπείας τόσο σε ενήλικες όσο και σε παιδιά. Όσον αφορά τη χώρα μας τα τελευταία μόλις χρόνια γίνονται προσπάθειες ένταξης της μορφής αυτής ψυχοθεραπείας σε Νοσοκομεία και ειδικά σχολεία.

 

Τι είναι η θεραπεία μέσω της τέχνης και ποιους αφορά:

Πρόκειται για μια σύγχρονη ειδικευμένη μορφή ψυχοθεραπείας που είτε μπορεί να πραγματοποιηθεί  συνδυαστικά με κάποια άλλη, είτε αυτόνομα. Το μέσο για την υλοποίησή της είναι η δημιουργία-δράση και λιγότερο ο άμεσος λόγος. Στόχος των θεραπειών αποτελεί η έκφραση του συναισθήματος, η αποτύπωσή του σε κάποιο αντικείμενο τέχνης(σύμβολο) καθώς και η ανακάλυψη εσωτερικών συγκρούσεων. Το άτομο έρχεται πιο κοντά με το συναίσθημα και μαθαίνει να αφουγκράζεται τον εαυτό του. Μέσα από τη μη λεκτική επικοινωνία  ενθαρρύνεται στο να εξετάσει το πρόβλημά με μια σχετική απόσταση ασφαλείας και αυτόματα γίνεται πιο δημιουργικό. Ανακαλύπτοντας με ευχάριστο τρόπο πτυχές του εαυτού του μαθαίνει σταδιακά να διαχειρίζεται και τα προβλήματά του με μια άλλη δυναμική.

Έτσι ανάλογα με τη μορφή τέχνης προκύπτουν τα εξής είδη θεραπειών:

• Χοροθεραπεία (σώμα & κίνηση)
• Δραματοθεραπεία(θέατρο-χρήση μάσκας, θεατρικό παιχνίδι)
• Εικαστική Ψυχοθεραπεία, Art-Therapy (ζωγραφική, πυλός, πλαστελίνες, κολλάζ, φωτογραφία κ.α)
• Μουσικοθεραπεία (εκμάθηση οργάνου ή ακρόαση μουσικών κομματιών)
• Και μόλις πρόσφατα χρησιμοποιείται στην Ολλανδία η θεραπεία Κήπου (Κηπουρική)

 

Οι παραπάνω θεραπείες προσαρμόζονται  ανάλογα με την ηλικία, και τις ανάγκες των ατόμων που συμμετέχουν, αξιολογώντας κάθε φορά την αποτελεσματικότητα τους! Έτσι μπορούν να συμμετάσχουν σε αυτές από παιδιά μέχρι και ηλικιωμένοι, άτομα με δυσκολία στην επικοινωνία και την κοινωνική ένταξη καθώς και ασθενείς με ψυχοσωματικές δυσκολίες. Να τονιστεί ότι σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί προϋπόθεση να είναι κάποιος ταλαντούχος για να ενταχθεί σε κάποια από τις παραπάνω θεραπείες.  Τέλος το άτομο που ασκεί αυτές τις θεραπείες, χρειάζεται πρωτίστως να έχει λάβει ανάλογη ειδίκευση.

                «Δώσε σ’ έναν άνθρωπο μία μάσκα να δεις ποιος είναι»

Όσκαρ Ουάιλντ