Θάλασσα!

Την έχουν υμνήσει ποιητές, έχει εμπνεύσει συγγραφείς και αποτελέσει κεντρικό θέμα σημαντικών έργων του λόγου, το όνομά της: Θάλασσα.

«Η θάλασσα» του Τζον Μπάνβιλ

Ο Μαξ Μόρτεν, ιστορικός τέχνης, επιστρέφει στο παραθαλάσσιο χωριουδάκι των παιδικών του χρόνων, προσπαθώντας να ξεφύγει από μια πρόσφατη βαριά απώλεια αλλά και παράλληλα να αντιμετωπίσει ένα παλιό του τραύμα που έχει σχέση με την οικογένεια Γκρέις. Ο κύριος και η κυρία Γκρέις, με έναν αέρα κοσμικότητας και ανυποκρισίας, δεν έμοιαζαν με κανέναν από όσους ενήλικους είχε γνωρίσει ώς τότε ο Μαξ. Εκείνοι, όμως, που τον γοήτευσαν περισσότερο ήταν τα δίδυμα παιδιά του ζευγαριού, συνομήλικά του, ο βουβός, ανέκφραστος Μάιλς και η γεμάτη παραφορά, πρόκληση κι ευθύτητα Χλόη. Τα όσα συνέβησαν τότε δεν διαμόρφωσαν μόνο το μέλλον του, αλλά τον στιγμάτισαν για πάντα.

• Το μυθιστόρημα αυτό κέρδισε το Βραβείο Μπούκερ 2005 σε μια από τις καλύτερες χρονιές του θεσμού. 

«Η θάλασσα» του Ανδρέα Καρκαβίτσα

Ο κατεξοχήν υμνητής της αλμυρής αγαπημένης και σημαντικός Έλληνας συγγραφέας, περιγράφει τη δύναμη της θάλασσας που δεν επιτρέπει σε όποιον δοκιμάσει τη σαγήνη της, να επιστρέψει στη στεριά.

• Το διήγημα αποτελεί μέρος της συλλογής «Τα Λόγια της πλώρης» η οποία αναφέρεται στη ζωή των ναυτικών και πρωτοδημοσιεύτηκε το 1899. 

«Το μονοπάτι στη θάλασσα» του Αντώνη Σουρούνη

“Ήταν πριν πολλά χρόνια, τότε που οι άνθρωποι δεν είχαν ακόμα χωριστεί σε πλούσιους και φτωχούς κι όλα πάνω στη γη ήταν μικρά, στενά και λίγα. Tα σπίτια μας ήταν μικρά, τα μαγαζιά ήταν μικρά, η οδός Mουσών ήταν στενή, το κρεβάτι μου ήταν στενό, οι εκκλησίες ήταν μικρές, οι φίλοι μου ήταν μικροί. Kαι τα ρούχα μας ήταν στενά και λίγα, αφού ο παπα-Γιώργης που μας τα ‘δινε δε μας μετρούσε με τη μεζούρα. O κόσμος ήταν κι αυτός μικρός κι έπιανε από το δάσος του Σέιχ Σου μέχρι τη θάλασσα του Λευκού Πύργου. H ίδια η γη ήταν τόσο μικρή, που όταν πήγα σχολείο και την είδα πάνω στο τραπέζι του δάσκαλου μπόρεσα να την αγκαλιάσω. Tα αυτοκίνητα και τα αεροπλάνα ήταν τόσο λίγα, που όταν έβλεπες ένα χειροκροτούσες και το κοίταζες μέχρι να χαθεί, γιατί θ’ αργούσες πολύ να ξαναδείς άλλο. Tηλέφωνο ούτε ακούγαμε ούτε βλέπαμε. Για να το δει κανείς, έπρεπε να φάει ξύλο. Aν ήταν μικρός, στο γραφείο του διευθυντή του σχολείου• αν ήταν μεγάλος, στο γραφείο του διευθυντή της αστυνομίας. Tο φαΐ ήταν τόσο λίγο, που όταν το είχαν οι άνθρωποι μπροστά τους κάνανε το σταυρό τους σαν μπροστά σε εικόνισμα. Kλέφτες δεν υπήρχαν, γιατί οι άνθρωποι δεν είχαν τίποτα να τους κλέψεις. Tο μόνο που έκλεβαν κάθε τόσο τα παλικάρια ήταν καμιά όμορφη κοπέλα, κι αυτό γιατί ο μπαμπάς της τσιγγουνευόταν να τους τη δώσει κι αφού εκείνη προηγουμένως τους είχε κλέψει την καρδιά”.

• Το βιβλίο κυκλοφόρησε το 2006 από τις εκδόσεις Καστανιώτη. 

«Για να δει τη θάλασσα» της Ευγενίας Φακίνου

Δε θυμάται ποια είναι ούτε πώς τη λένε. Θυμάται όμως να μαγειρεύει. Στην κουζίνα ενός ταβερνείου του Κολωνού, ανάμεσα σε μυρωδιές μπαχαρικών και συνταγές ξεχασμένων φαγητών, θα προσπαθήσει να πυροδοτήσει τις αναμνήσεις της και να ξαναβρεί τη βιωματική της μνήμη. Η γεύση της μνήμης ή η μνήμη της γεύσης; Μάστορες και τσιράκια, η θεία Αχτίτσα και ο Μαρτσέλο Μαστρογιάνι, ο ζωγράφος Θεόφιλος, ο αγωνιστής του Πολυτεχνείου και ο “Χριστός ξανασταυρώνεται”, ο μυστηριώδης Μιχαήλ και ο φύλακας άγγελος Ρούλα, όλοι, ο καθένας με τον δικό του τρόπο, θα της “χαρίσουν” αναμνήσεις και θα τη βοηθήσουν να ξαναβρεί ή να εφεύρει εκ νέου τη μνήμη της. Αυτοβιογραφική μυθοπλασία, όπου το πραγματικό συγχέεται με το φανταστικό, το “εγώ” γίνεται “αυτή”, ενώ οι μικρές καθημερινές χαρές οδηγούν στην ελπίδα και τη λύτρωση.

• Ένα βιβλίο με πλήθος στοιχείων γύρω από την κουλτούρα της μαγειρικής που εκτός των άλλων δρα και ιαματικά για τη μνήμη. 

«Η κυρά της θάλασσας» του Χένρικ Ίψεν

Η Ελίντα, η ηρωίδα του έργου, όπως η μικρή σειρήνα -αναζητώντας την αληθινή ζωή την ευτυχία που δεν απολαμβάνει στο γάμο της με τον γιατρό Βάνγκελ- στρέφει το βλέμμα της έξω από τα στενά όρια του περιβάλλοντός της, στην ανοιχτή θάλασσα. “Η κυρά της θάλασσας”, αν και στηρίζεται σε μύθο, είναι ένα ψυχολογικό δράμα και αφορά τη σχέση δύο ανθρώπων που ζουν χωρίς έρωτα, εγκλωβισμένοι στο πλαίσιο μιας κοινωνικής σύμβασης. Η Ελίντα, κόρη φαροφύλακα, αγάπησε κάποτε έναν θαλασσινό, που της υποσχέθηκε μια ελεύθερη ζωή. Ο θαλασσινός αυτός, ένας ξένος, αποτελεί περισσότερο σύμβολο ελευθερίας παρά προσωποποίηση του ιδανικού έρωτα. Ο ξαφνικός ερχομός του ξένου ταράζει την Ελίντα. Έχουν περάσει αρκετά χρόνια από την τελευταία τους συνάντηση και η αναμονή έχει κλονίσει τον εύθραυστο ψυχισμό της.

• Ένα πρωτοποριακό για την εποχή του έργο του διάσημου Νορβηγού δραματουργού, που υπερασπίζεται το δικαίωμα της γυναίκας να επιλέγει και να καθορίζει η ίδια τη μοίρα της. 

«Ο γέρος και η θάλασσα» του Έρνεστ Χέμινγουεϊ

Ο Σαντιάγο, ένας γέρος μοναχικός ψαράς που οι άλλοι θεωρούν γρουσούζη, θα δώσει τη μεγαλύτερη κι ίσως την τελευταία μάχη του με τον μεγάλο ξιφία στα ανοιχτά της Κούβας. Θα χρησιμοποιήσει όλη τη μαστοριά, το μυαλό και την τέχνη του. Τρεις μέρες θα κρατήσει η μάχη κι ο Σαντιάγο θα νικήσει. Όταν αργά την τρίτη νύχτα, θα μπει στο λιμάνι, δίπλα στη μικρή του βάρκα θα πλέει μονάχα το άσπρο κόκαλο από το τεράστιο ψάρι που καταβρόχθισαν στη διαδρομή τους οι καρχαρίες. Μια σημαντική στιγμή της παγκόσμιας λογοτεχνίας, ένα από τα αξεπέραστα έργα του μεγάλου νομπελίστα συγγραφέα, το σπουδαιότερο ίσως κείμενο που γράφτηκε ποτέ για τη σχέση του ανθρώπου με τη φύση.

• Ένα από τα σημαντικότερα έργα του Αμερικανού δημοσιογράφου και συγγραφέα που τιμήθηκε το Βραβείο Πούλιτζερ και το Νόμπελ Λογοτεχνίας. 

«Το καλό θά ‘ρθει από τη θάλασσα» του Δημήτρη Οικονόμου

Το “Καλό θα ‘ρθει από τη θάλασσα” είναι το πρώτο μέρος μιας τριλογίας διηγημάτων για τους εμφύλιους που διεξάγονται σ’ ένα νησί του Αιγαίου. Η Άρτεμη και ο Σταύρος, που πετάνε χαρταετό τον Ιούλιο, πάνω στα αποκαΐδια ενός καμένου ονείρου, ο Χρόνης στο καρότσι, που πολεμάει με ζωντανούς και αναστημένους εφιάλτες, ο Τάσος, που χάνεται χορεύοντας έξω από μια σπηλιά, ο Λάζαρος το Τόξο, που το στόμα του αγαπάει το όνομα του γιου του: τα πρόσωπα που πρωταγωνιστούν είναι εσωτερικοί μετανάστες – άνθρωποι, δηλαδή, που τα τελευταία χρόνια εγκατέλειψαν αναγκαστικά την Αθήνα ή άλλες μεγάλες πόλεις και εγκαταστάθηκαν στο νησί, παλεύοντας να σταθούν ξανά όρθιοι, να ξεφύγουν από ένα παρελθόν που αλλάζει διαρκώς και ένα μέλλον που μοιάζει αδιέξοδο για όλους. Στην προσπάθειά τους αυτή θα βρεθούν αντιμέτωποι με τους ντόπιους κατοίκους, αφιλόξενους απέναντι στους “ξενομπάτες”, θα θέσουν σε δοκιμασία τις μεταξύ τους σχέσεις, θα αναμετρηθούν με τα φαντάσματα του χθες, αλλά και με τον φόβο και την αγωνία για το αύριο. Άνθρωποι σαν κομμένες γέφυρες, που αγωνίζονται να φτιάξουν από την αρχή τον εαυτό τους, τη ζωή τους, μια νέα χώρα, μια νέα πίστη, έναν καινούργιο κόσμο. Γιατί η αρχή δεν είναι ποτέ πίσω μας. Η αρχή είναι πάντα μπροστά μας.

• Μια ακόμη συλλογή διηγημάτων από το μαιτρ του είδους Δημήτρη Οικονόμου. 

«Ο τύμβος κοντά στη θάλασσα» του Δημήτρη Νόλλα

Τι μπορεί να είναι αυτό που συνδέει έναν Φράγκο σταυροφόρο με έναν συνονόματό του κεντροευρωπαίο αναρχικό, έναν Εγγλέζο ευγενικής γενιάς, πράκτορα της Γ΄ Διεθνούς, κι έναν μονόχειρα Έλληνα ομογενή; Και πώς μπορεί να τελειώσει μια τέτοια ιστορία; Τελειώνουν ποτέ οι ιστορίες που κίνητρό τους συνήθως είναι η αχόρταγη πείνα του συγγραφέα να καταφέρει να διηγηθεί όσο περισσότερα γίνεται με όσο λιγότερες λέξεις; Μήπως αυτό που τα συνδέει, αυτό που ήταν βαθιά και για καιρό βυθισμένο, είναι η Γλυκερία; Μια γυναίκα που είχε πονέσει πολύ και που όλοι -ζωντανοί και νεκροί- επιθυμούν να χαθούν στο κορμί της;

• Το έργο του συγγραφέα από τη Δράμα που φαίνεται να προτιμά τη μικρή φόρμα κέρδισε το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος το 1993. 

«Το νησί κάτω απ’ τη θάλασσα» της Ιζαμπέλ Αλιέντε

“Στα σαράντα μου χρόνια, εγώ, η Σαριτέ Σεντέγια, έχω σταθεί πιο τυχερή από τις άλλες σκλάβες. Θα ζήσω πολλά χρόνια και τα γηρατειά μου θα είν’ ευτυχισμένα, γιατί το άστρο μου -το z’etoile- λάμπει ακόμα κι όταν η νύχτα είναι συννεφιασμένη. Έχω την τύχη να είμαι με τον εκλεκτό της καρδιάς μου όταν τα δυνατά του χέρια μού ξυπνάνε τη σάρκα. Απέκτησα τέσσερα παιδιά κι ένα εγγόνι, και όσα απ’ αυτά είναι ζωντανά, είν’ ελεύθερα. Η πρώτη μου ευτυχισμένη ανάμνηση είναι απ’ την εποχή που ήμουν ακόμα ένα κοκαλιάρικο κι άγουρο κοριτσάκι και το σώμα μου λικνιζόταν στον ήχο των τυμπάνων. Το ίδιο και η πιο πρόσφατη ευτυχισμένη μου στιγμή, γιατί χτες τη νύχτα ήμουν στην Πλατεία του Κονγκό και χόρευα χωρίς καμιά έγνοια στο μυαλό, και σήμερα το σώμα μου είναι ζεστό και κουρασμένο”. Η Σαριτέ, παρ’ όλο που ήταν σκλάβα στον Άγιο Δομίνικο στα τέλη του 18ου αιώνα, είχε άστρο στη ζωή της: στα εννέα της χρόνια την πούλησαν στον Τουλούζ Βαλμορέν, έναν πλούσιο γαιοκτήμονα, αλλά δεν γνώρισε την εξοντωτική ζωή στις ζαχαροφυτείες, γιατί πάντα ήταν οικιακή σκλάβα. Με την έμφυτη καλοσύνη της, τη δύναμη του χαρακτήρα και την τιμιότητά της, μοιραζόταν τα μυστικά και την εξυπνάδα της με τους δικούς της, τους σκλάβους, βοηθώντας τους να επιβιώνουν, και γνώριζε τις αθλιότητες των αφεντικών, των λευκών. Η Σαριτέ έγινε το κέντρο ενός μικρόκοσμου όπου καθρεφτιζόταν όλη η ζωή της αποικίας: ο αφέντης Βαλμορέν, η φιλάσθενη Ισπανίδα γυναίκα του κι ο ευαίσθητος γιος τους ο Μορίς, ο σοφός γιατρός Παρμεντιέ, ο στρατιωτικός Ρελέ, η μιγάδα παλλακίδα Βιολέτα, η θεία Ρόζα η θεραπεύτρια, ο Γκάμπο, ο όμορφος επαναστάτης σκλάβος… και πολλοί άλλοι πρωταγωνιστές σ’ έναν άγριο ξεσηκωμό που θα ’φερνε την καταστροφή στον τόπο τους και θα τους έδιωχνε μακριά. Όταν το αφεντικό της την πήρε στη Νέα Ορλεάνη, άρχισε για τη Σαριτέ μια καινούργια εποχή, όπου θα πετύχαινε το σπουδαιότερο πράγμα που επιθυμούσε: την ελευθερία της. Μακριά απ’ τον πόνο και τον έρωτα, την υποταγή και την ανεξαρτησία, τις επιθυμίες της κι όσα της επέβαλλαν ως τότε, η Σαριτέ θα μπορέσει να στοχαστεί με νηφαλιότητα το παρελθόν και θα καταλήξει στο συμπέρασμα πως πράγματι είχε άστρο στη ζωή της.

• Η αγαπημένη συγγραφέας από τη Χιλή δημιουργεί ένα βιβλίο με μεγάλες δόσεις έρωτα χτίζοντας μια ηρωίδα ξεχωριστή, όλα με φόντο την εξωτική Αϊτή. 

 

Πηγή: clickatlife.gr