Η σύγκρουση ταξικού και εθνικού… πετά την μπάλα στην εξέδρα!

Η χώρα μας σήμερα βρίσκεται σε οριακό σημείο και δεν ξέρει πιο δρόμο να ακολουθήσει. Βιώνει τη νέα εποχή της υψηλής διακινδύνευσης και της παρατεταμένης αβεβαιότητας. Και ενώ πριν λίγα χρόνια βρισκόμασταν σε πορεία εθνικής ευφορίας για τη συμμετοχή μας στο στενό πυρήνα των πιο αναπτυγμένων χωρών, ξαφνικά βρεθήκαμε σε ένα ξέφωτο μόνοι μας και με τον ορίζοντα γύρω μας βαριά συννεφιασμένο.

Μπορεί στη χώρα μας να γεννήθηκε η δημοκρατία, μπορεί ο διάλογος, η διεκδίκηση να αποτελούν εργαλεία που ρυθμίζουν και δίνουν λύσεις στα καθημερινά προβλήματα, όμως δεν πρέπει να αγνοήσουμε ότι πολλές φορές σ’ αυτήν την χώρα καταχραστήκαμε την δημοκρατία. Πάντα η έννοια του ταξικού και η έννοια του εθνικού είχαν σχέσεις πολιτικά και ιδεολογικά περίεργες. Οι θεωρητικοί και οι διανοούμενοι κατά την περίοδο της κυριαρχίας του έθνους – κράτους, προέβαιναν σε αναλύσεις για το μέλλον αυτών των σχέσεων μάλλον εύκολα. Ήταν σίγουροι για την μελλοντική επικράτηση της εργατικής τάξης σε διεθνές επίπεδο. Και εκεί που θεωρούσαμε ότι θα ενωθούν οι εργαζόμενοι όλων των χωρών σε ένα πρωτόγνωρο νέο σχήμα δημοκρατίας και σε μια πλατιά λεωφόρο κοινωνικής προόδου και χειραφέτησης του ανθρώπου, παρατηρούμε να ενώνεται το διεθνές κεφάλαιο αίροντας όλες τις μεταπολεμικές κοινωνικές κατακτήσεις, αλλά και αμφισβητώντας θεμελιώδη δικαιώματα του σύγχρονου εργαζόμενου πολίτη.

Χρήσιμο είναι μέσα από κάποια παραδείγματα – ερωτήματα να δούμε το περιεχόμενο του ταξικού στη σχέση του με το εθνικό. Η δράση του… κινήματος «δεν πληρώνω» ήταν μια ταξική δράση. Ο ακτιβισμός εκείνων των κομματικοσυνδικαλιστικών αντιδράσεων κατά της προσέγγισης στα λιμάνια των κρουαζιερόπλοιων (καμποτάζ) ήταν μια ταξική κίνηση.  Οι κατ’ έτος εδώ και χρόνια καταλήψεις στα πανεπιστήμια και στα σχολεία αποτελούν διεκδικητικές δράσεις.

Όλα αυτά βοήθησαν τους εργαζόμενους και βελτίωσαν την θέση τους; Ωφέλησαν την ελληνική κοινωνία και έβλαψαν τον ταξικό εχθρό και το καπιταλιστικό σύστημα;  Η άποψή μου είναι ότι όλες αυτές οι συμπεριφορές λειτούργησαν σε βάρος των εργαζομένων και της χώρας. Η ταξική πάλη και η διεκδίκηση λαμβάνουν προστιθέμενη αξία όταν δεν υπονομεύουν το μέλλον της χώρας και των επόμενων γενεών. Η ταξική πάλη και η διεκδίκηση καλό είναι να προάγουν την επιχειρηματικότητα και την ανάπτυξη, θέτοντας, εργαζόμενοι και εργοδότες τις κόκκινες γραμμές εκεί όπου η συνύπαρξη τους είναι αρμονική και δεν οδηγούν στο κλείσιμο των επιχειρήσεων.

Μέσα από το όραμα της εθνικής ανάπλασης ανακύπτουν προφανή ερωτήματα για το συζητούμενο θέμα. Πώς προσδιορίζεται τι ωφελεί τη χώρα και τι τους εργαζόμενους; Πότε το ταξικό συμφέρον ταυτίζεται με το εθνικό συμφέρον ή μήπως πάντα το ταξικό συγκρούεται με το αντίστοιχο εθνικό; Και να πάμε σε επιμέρους ερωτήματα. Αν πληγεί μια μεσαία επιχείρηση, αν δηλαδή, κλείσει κάτω από την πίεση που δέχονται σήμερα και οι επιχειρήσεις στην Ελλάδα, αυτό είναι ταξική νίκη; Και ακόμα, το ελληνικό κράτος με τις τωρινές λειτουργίες της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας δρα πρωτίστως ως σύστημα εξουσίας, ως ταξική δομή ή ως θεσμός που συμπυκνώνει την έννοια του έθνους;

Δεν υπάρχει οργανωμένος αυθορμητισμός ούτε καθοδηγούμενη αγανάκτηση. Βρισκόμαστε,  σε μια δυναμική και επιθετική φάση του καπιταλισμού, χωρίς να διαφαίνονται εκείνα τα συλλογικά υποκείμενα -δηλαδή τα πολιτικά κόμματα- που θα μπορούσαν να σηκώσουν το βάρος μιας αποτελεσματικής αντιπαράθεσης και που θα δημιουργούσαν κάτι νέο, κάτι ισχυρό και προσανατολισμένο στο μέλλον αναπτυξιακά. Τα κοινωνικά κινήματα δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τους πολιτικούς φορείς ούτε και να δώσουν κάποια άμεση προοπτική. Ωστόσο, ο ρόλος τους είναι σημαντικός και μπορούν να καλλιεργήσουν μια κουλτούρα αμφισβήτησης στη σημερινή έκφραση της βαρβαρότητας του παγκοσμιοποιημένου κεφαλαίου, μπορούν να προάγουν μια αγωνιστική στάση ζωής που μπορεί να κυοφορήσει την ανάπτυξη ριζοσπαστικών πολιτικών ρευμάτων.

Όλα αυτά που προτείνονται από τους θεσμούς ως μέτρα όχι μόνο  δεν ανασύρουν την οικονομία της χώρας μας από τον βυθό αλλά  απεναντίας την οδηγούν στον πάτο. Στην κοινωνία «καζίνο» που ζούμε υπάρχουν δύο ειδών  κακοπληρωτές, αυτοί που έχουν και δεν πληρώνουν και αυτοί που δεν πληρώνουν γιατί δεν έχουν. Δεν είναι δυνατόν να είσαι κακοπληρωτής του δημοσίου και ταυτόχρονα να  απολαμβάνεις  διακοπές σε  καταλύματα  πολυτελών τουριστικών προορισμών. Όμως οι ρυθμίσεις και τα μέτρα που λαμβάνονται επηρεασμένα ίσως από την συνταγή του «δεν πληρώνω» τους τσουβαλιάζουν μαζί όλους. Ένα άλλο που συμβαίνει στη χώρα μας είναι ότι οι εκάστοτε νομοθέτες, νομοθετούν πάντα προκειμένου να διευκολύνουν τους ασυνεπείς και όχι  τους συνεπείς.

Κάποιες μεταρρυθμίσεις ήταν αναγκαίες να γίνουν. Τα πιο πολλά όμως από αυτά που μας επιβάλλουν οι θεσμοί και χωρίς αντίδραση εφαρμόζει η Κυβέρνηση, εκτιμώ ότι μας  οδηγούν από το χθες στο προχθές.

Θόδωρος Σταυριανόπουλος, Μαθηματικός – MSc Ηθ. Φιλοσοφίας