Οι περισσότεροι από εμάς έχουμε αποκτήσει ιδιαίτερες, ξεχωριστές εμπειρίες και αναμνήσεις από κάποιο παππού ή γιαγιά. Συνήθως είναι όμορφες αυτές οι στιγμές μαζί τους και δεν είναι λίγες οι φορές, που τις μοιραζόμαστε, αναπολώντας τες με νοσταλγία, στην παρέα μας. Υπάρχουν ακόμα περιπτώσεις που γελάμε με κάποιο συμβάν που αφορά εκείνους, για παράδειγμα όταν είπαν μια δύσκολη λέξη με περίεργο τρόπο, έκαναν μια «γκάφα» ή ακόμα και με την πρώτη επαφή τους με την τεχνολογία, παραδείγματος χάριν τη χρήση του κινητού. Όλα αυτά και άλλα πολλά, αποτελούν κομμάτια στο πάζλ της προσωπικής μας εμπειρίας ζωής.
Αναρωτηθήκαμε όμως ποτέ πως είναι να είσαι ένα ηλικιωμένο άτομο; Ποιά συναισθήματα κυριαρχούν, ποιες δυσκολίες αντιμετωπίζει, ποιες σκέψεις καθυποτάσσουν τη συμπεριφορά και ποια είναι η ποιότητα της καθημερινότητάς του;
Το γήρας είναι μια φυσιολογική κατάσταση που συμβαίνει πάντα στη πορεία του κάθε ανθρώπου και οριοθετείται κυρίως με γνώμονα το ηλικιακό κριτήριο. Βάσει λοιπόν στατιστικών και κοινωνικών ερευνών, τα 65 περίπου χρόνια σημαίνουν τη έναρξη της τρίτης ηλικίας. Οι σωματικές και βιολογικές φθορές έρχονται να επαληθεύσουν το στάδιο του γήρατος, που όμως αυτές μπορεί να διαφέρουν κατά περίπτωση. Η φθορά που επέρχεται στο ηλικιωμένο άτομο φέρει και αντίστοιχες ανάγκες. Σωματικές και εσωτερικές.
«Το γήρας..ου γαρ έρχεται μόνον». Σωστά; Μέχρι ένα σημείο αυτό είναι σωστό και η συγκεκριμένη φράση υιοθετείται από πολλούς. Είναι δεδομένο ότι με το πέρασμα των χρόνων μειώνονται τόσο οι σωματικές όσο και οι πνευματικές μας δυνατότητες. Όμως κάτι τέτοιο δε σημαίνει πως εξαιτίας της ηλικίας, θα πρέπει να αποδώσουμε και τις ευθύνες για το σωματικό άλγος και την άσχημη ψυχολογική διάθεση.
Κάθε ανθρώπινο ηλικιακό στάδιο παρουσιάζει ιδιαίτερα στοιχεία που απορρέουν από τις επίσης ιδιαίτερες ανάγκες. Όσον αφορά την Τρίτη Ηλικία σημειώνουμε μερικά από τα πιο σημαντικά χαρακτηριστικά της:
- κινητικές δυσκολίες, μειωμένη ακοή και όραση, συχνή χρήση Νοσοκομειακής και Ιατρικής περίθαλψης, δυσκολία στη μετακίνηση-μεταφορά, συνταγογράφηση φαρμάκων, ατομική υγιεινή, οικιακή φροντίδα, ανάγκη για φροντιστή, χαλάρωση της ζωτικότητας των οργάνων άρα ποικίλα προβλήματα υγείας, απώλεια μνήμης, μείωση αντανακλαστικών, αντίληψης κ.α.
- μοναξιά, κοινωνική απομόνωση, εγκατάλειψη, μελαγχολία ή κατάθλιψη, αισθήματα ντροπής, αίσθημα γενικής ανημποριάς, πενία, αισθήματα κατωτερότητας, ρατσιστικές συμπεριφορές άλλων, φοβίες και ανασφάλειες καθώς νιώθουν το τέλος της ζωής τους να πλησιάζει κ.α.
Όλα τα παραπάνω δημιουργούν και τις αντίστοιχες σωματικές και ψυχολογικές ανάγκες.
«Ηθικό χρέος» των νεότερων ατόμων και συγγενών αποτελεί θα λέγαμε, σε κάθε περίπτωση, η κάλυψη των αναγκών αυτών, προκειμένου το ηλικιωμένο άτομο να ανακουφιστεί και να βελτιώσει τις συνθήκες της ζωής του. Γιατί ας μη ξεχνάμε ότι «εκεί που είσαι ήμουν κι εδώ που είμαι θα έρθεις»..
Από την άλλη πλευρά το ίδιο άτομο θα ήταν σημαντικό να καταλάβει (εφόσον είναι νοητικά ικανό), ότι το γήρας μπορεί να είναι ακόμα και ευλογία. Καταρχήν γιατί κατόρθωσε να γεράσει και ύστερα είναι μια πολλή καλή ευκαιρία επιτέλους να ξεκουραστεί. Να διασκεδάσει, να δημιουργήσει και να δημιουργηθεί σε έναν σοφό γέροντα που θα μεταλαμπαδεύσει τη συσσωρευμένη γνώση του, στις νεότερες γενιές που τον περιστοιχίζουν. Θα μπορεί να μεταδώσει τις παραδόσεις και τα έθιμα του τόπου. Πράγματι τι ωραίο να ακούς ιστορίες και παραμύθια τους!
Θα έχει χρόνο να κάνει όσα δε κατάφερε να κάνει όσο ήταν νεότερος λόγω επαγγελματικών και οικογενειακών υποχρεώσεων, η κοινωνική προσφορά του θα είναι μεγάλη, θα γίνει αποδεκτός και πάλι συμμετέχοντας σε κάποια χορωδία, λέσχη ή σύλλογο. Η οικογένειά του τον έχει ανάγκη και θα μπορεί να την προσφέρει απλόχερα. Ευκαιρία να γίνουν και πάλι παιδιά με τα παιδιά και τα εγγόνια τους.
Για όλους τους παραπάνω λόγους και ακόμα περισσότερους, είναι σημαντικό να γίνουμε γιαγιάδες και παππούδες και να είμαστε ουσιαστικά καλά. Αυτό εξαρτάται από τη Κρατική Κοινωνική Μέριμνα για τα άτομα αυτά, από τη δική μας στάση απέναντι τους καθώς είναι σημαντικό να καταλάβουμε, ότι ο σεβασμός στα δικαιώματα των ηλικιωμένων είναι το αντιστάθμισμα μιας υγιούς κοινωνικής συνεύρεσης και τέλος από το πώς οραματιζόμαστε το προσωπικό μας γήρας. Άλλωστε ο τρόπος που θα επιλέξουμε να γεράσουμε θα είναι ο τρόπος που αντιμετωπίζουμε τη ζωή μας γενικώς.