monemvasianews.gr η Φωνή της Μονεμβασίας
Την Παρασκευή 23 Μαΐου 2014 στον Μητροπολιτικό Ναό του Ελκομένου Χριστού τελέστηκε Αρχιερατική Θεία Λειτουργία, χοροστατούντος του Παναγιωτάτου Μητροπολίτη Μονεμβασίας & Σπάρτης κ.κ. Ευσταθίου, εις ανάμνηση της επιστροφής της εικόνας της Σταύρωσης του Ελκομένου Χριστού. Τρία χρόνια πέρασαν από τη Δευτέρα 23 Μαΐου 2011, ημέρα κατά την οποία η εικόνα της Σταύρωσης επέστρεψε στο σπίτι της και πλήθος κόσμου συγκεντρώθηκε στον ομώνυμο ιερό ναό για να τιμήσει με λαμπρότητα το γεγονός.
Η Μονεμβασία γιορτάζει τέτοια μέρα κάθε χρόνο την επιστροφή του ανυπολόγιστης αξίας θρησκευτικού κειμηλίου της στο φυσικό του χώρο. Γιορτάζει και θυμάται τους αγώνες και την προσπάθεια όσων πάλαιψαν για το σπουδαίο αυτό σκοπό. Θυμάται και δεν ξεχνά τον πρωτεργάτη όλων, τον άξιο και ακούραστο ποιμενάρχη μας, τον Μητροπολίτη Μονεμβασίας & Σπάρτης κ.κ. Ευστάθιο, ο οποίος κατέθεσε δύναμη ψυχής σε όλη αυτή την προσπάθεια και ο οποίος δήλωσε στο monemvasianews.gr | η Φωνή της Μονεμβασίας: «Θεωρώ ότι η σημερινή ημέρα για την Μονεμβασία είναι μια μεγάλη ημέρα, διότι είχαμε στερηθεί ένα πολύτιμο θησαυρό, την εικόνα της Σταύρωσης, επί 32 ολόκληρα χρόνια. Επιτέλους, έπειτα από προσπάθειες των εδώ αλλά και των απανταχού της γης Μονεμβασιτών, του ομιλούντος –μια και έχω την πρώτη ευθύνη, όπως ξέρετε–, του κλήρου και του λαού, οι προσπάθειές μας, οι παρακλήσεις μας και η επιμονή μας κάποτε, απέδωσαν, και η εικόνα της Σταύρωσης επέστρεψε στο φυσικό της χώρο. Όλο το διάστημα απουσίας της εικόνας εφάνηκε σαν ένας αιώνας. Όσοι έμπαιναν μέσα εθαύμαζαν το ναό του Ελκομένου Χριστού, αλλά έβλεπαν την απουσία της εικόνας αυτής. Ενθυμείσθε ότι η ημέρα επιστροφής της εικόνας, την οποία την θαυμάζουν οι πάντες, ήταν πολύ συγκλονιστική, όταν την έφεραν σε ειδικά συσκευασμένο κουτί. Η εικόνα αυτή είναι πλέον ο θησαυρός μας, πάρα πολύ καλά ασφαλισμένος και στη διάθεση του καθενός να αντλεί αυτό που θέλει, αυτό που αισθάνεται και αυτό που πρέπει. Θεωρώ ότι η σημερινή ημέρα, όπως και η περσινή, ήταν μια ευκαιρία να συγκεντρωθεί πολύς κόσμος στην εκκλησία. Εμείς πρέπει πάντως να συνειδητοποιήσουμε αυτή την ιδιαίτερη ευλογία που έχουμε και μπορούμε να την αξιοποιούμε σε κάθε βήμα της ζωής μας. Εύχομαι σε όλους εσάς που μένετε εδώ, όταν έχετε μια πικρία, μια στεναχώρια, να σκέφτεστε τον Χριστό μας, που είναι Εσταυρωμένος, και να τον βλέπετε κιόλας, διότι “απατηλοτέρα η ακοή της οράσεως”. Άλλο να ακούμε για την Σταύρωση, και άλλο να βλέπουμε την Σταύρωση σ’ αυτή την εικόνα, που είναι ανυπολογίστου αξίας».
Και επειδή οι μνήμες πρέπει να διατηρούνται ζωντανές, παραθέτουμε ιστορικά στοιχεία που αφορούν στην εικόνα της Σταύρωσης:
1. Η αρχική γνωστοποίηση για την επιστροφή της εικόνας του Ελκομένου στη Μονεμβασία
«Γνωστοποιοῦμε στούς εὐσεβεῖς χριστιανούς μας ὅτι τή Δευτέρα 23 Μαΐου 2011 καί ὥρα 5η ἀπογευματινή περίπου, στόν ἐνοριακό Ἱερό Ναό τοῦ Ἑλκομένου Χριστοῦ Μονεμβασίας θά πραγματοποιηθεῖ ἡ ὑποδοχή τῆς Ἱερᾶς Εἰκόνος τῆς Σταυρώσεως τοῦ Κυρίου στό πλαίσιο τῆς ἐπιστροφῆς της ἀπό τό Βυζαντινό Μουσεῖο Ἀθηνῶν, ὅπου φυλασσόταν ἀπό τό 1980 μετά τήν κλοπή καί τήν ἀνεύρεσή της.
Ἀκολούθως, θά λάβει χώρα ἡ ἐνθρόνισή της σέ εἰδικά διαμορφωμένο χῶρο ἐντός τοῦ παρεκκλησίου τοῦ Ἁγ. Ἰωάννου, τό ὁποῖο εὑρίσκεται στό ἐσωτερικό τοῦ Ἱ. Ναοῦ τοῦ Ἑλκομένου, καί θα ψαλεῖ Ἀρχιερατικός Ἑσπερινός, χοροστατοῦντος τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη μας κ. Εὐσταθίου. Τήν δέ ἑπομένη, 24 Μαΐου, θά τελεσθεῖ θεία λειτουργία ἱερουργοῦντος τοῦ Σεβ. Ποιμενάρχη μας».
Από την επιστροφή της εικόνας – 23 Μαϊου 2011
2. Η ιστορία της εικόνας
Η εικόνα της Σταύρωσης είχε κλαπεί το Νοέμβριο του 1979 από τρεις αρχαιοκάπηλους, οι οποίοι προκάλεσαν σοβαρότατες ζημιές στην εικόνα, εφόσον αφαίρεσαν το μουσαμά με την αγιογραφία και έπειτα τεμάχισαν την εικόνα. Η αστυνομία οδηγήθηκε το 1980 στην εξιχνίαση της υπόθεσης και στη σύλληψη των δραστών, ωστόσο το κακό είχε ήδη γίνει. Τη δύσκολη και απαιτητική προσπάθεια αποκατάστασης της εικόνας ανέλαβαν οι καλύτεροι αγιογράφοι της εποχής, οι οποίοι πέτυχαν την επανασυγκόλληση των διαμελισμένων τμημάτων του τέμπλου και στη συνέχεια τοποθέτησαν το μουσαμά με την αγιογραφία του Ελκομένου.
Η εικόνα του Ελκομένου θεωρείται μία από τις μεγαλύτερες και ωραιότερες της λεγόμενης Παλαιολόγειας Αναγέννησης και, ως εκ τούτου, αποτελεί ανεκτίμητης αξίας εκκλησιαστικό κειμήλιο. Η επιστροφή της εικόνας στη Μονεμβασία έχει μεγάλη σημασία για τον τόπο, γιατί προέρχεται από το μεγαλύτερο ναό της Κάτω Πόλης, του Ελκομένου Χριστού. Ο ναός οφείλει την ονομασία του στην εικόνα που βρέθηκε εκεί στο τέλος του 12ου αιώνα, με το Χριστό να εικονίζεται με το κεφάλι γερμένο προς τα κάτω από τον πόνο. Ο ναός χτίστηκε περίπου το 1000 μ.Χ. και δέχθηκε την πρώτη μετατροπή τον 12ο αιώνα και τη δεύτερη τον 14ο, ενώ το παρεκκλήσι του Αγ. Ιωάννη πλάι στον ναό (όπου εκτίθεται η εικόνα) έχει τη δική του ιστορία, που ανάγεται στους 12ο-17ο αιώνες, οπότε μεγάλο μέρος του καταστράφηκε.
